bilet bakteriyalar va ko‘k-yashil suv o‘tlarning tuzilishi, ahamiyati va xilmaxilligi haqida ma’lumot bering. Postembrional rivojlanish xillarini va assidiya metamorfozini tushuntiring. Katta yoshdagi odam organizmi tomirlarida litr qon

2-savolga javob
: 
Biologik sintez reaksiyalarning to‘plami plastik almashinuv deb ataladi. Modda almashinuvida bu turning 
nomi uning mohiyati bilan bog‘liq: hujayra tashqaridan kelayotgan oddiy moddalar hisobiga o‘zi uchun zarur 
bo‘lgan birikmalarni hosil qiladi. Quyida plastik almashinuvning eng muhim shakllaridan bo‘lgan DNk, 
RNkva oqsil biosintezi bilan tanishamiz. Hujayrada DNK sintezi.DNkmolekulasi ikki zanjirdan tuzilgan qo‘sh 
spiral bo‘lgani uchun uning sintezi shu qo‘sh spiralni yaratishdan iborat. Bu zanjirlar bir-biriga to‘la 
komplementar, ya’ni biri ikkinchisinito‘ldiribturadi. DNk molekulasining sintezi uning boshlang‘ich qo‘sh 
zanjirining ikkita alohida zanjirlarga ajrali shiga va ular har birining strukturasiga mos ikkinchi zanjir 
yaratilishiga asoslangan. DNk zanjirlarini bir-biridan ajratuvchi alohida ferment mavjud bo‘lib, bu ferment 
DNk molekulasida asta siljib, birin-ketin nukleotidlar orasidagi kuchsiz vodorod bog‘larini uzadi. Boshqa 
ferment esa har bir alohida zanjir bo‘ylab harakatlanishi davomida eski zanjir nukleotidlarga komplementar 
bo‘lgan yangi zanjir nukleotidlarni ulaydi. Demak, yangi sintezlangan DNk ikki zanjirli duragay molekula 
bo‘lib, uning bitta zanjiri eski, ikkinchisi esa yangidir. Bu jarayonda bir zanjirdagi adenin A qarshisida 
ikkinchi zanjirda timin T, guanin G qarshisida sitozin C va aksincha, joylashadi. DNk molekulasining ikki 
hissa ortishiga DNK replikatsiyasideyiladi. RNKlar sintezi, asosan yadroda, DNk molekulasidagi nukleotidlar 
tartibi shaklida yozilgan axborotni i-RNkga ko‘chirib olgandek o‘tishiga – transkripsiya deb ataladi. DNk 
zanjiri matritsasi asosida RNk sintezlanishi jarayonda DNkdagi nukleotidlar qatori RNkdagi nukleotidlar 
qatorida takrorlanadi, faqat DNkdagi T(timin) o‘rniga u(uratsil), dezoksiriboza o‘rniga riboza joylashadi. 
Shuni ta’kidlab aytish kerakki, DNkmolekulalari juda katta, ularda yozilgan axborot juda ko‘p, RNklar 
DNkmolekulasining kichik bir qismiga to‘g‘ri keladi. Bitta DNkmolekulasida yuzlab, minglab i-RNk, t-RNk, 
r-RNklar sintezlanishi mumkin. har bir i-RNkdagi axborot kamida bitta oqsil molekulasi sintezi uchun 
yetarlidir. 
3-savolga javob
: 
Hujayra shirasida suvda eriydigan birikmalar ko‘p bo‘ladi. Agar biz hujayrani tuzli eritmaga botirsak, 
hujayra tarkibidagi suv, hujayra tashqarisiga chiqa boshlaydi. Bunda hujayra tarangligi yo‘qolib hujayra 
pardasi asta-sekin burisha boshlaydi. Bu hodisa plazmoliz deb ataladi. Agar shu hujayra yana toza suvga 
botirilsa, u o‘zining avvalgi holatiga qaytadi, ya’ni deplazmoliz hodisasi ro‘y beradi.