Бизнес ва мулокот конунлари аюпов Равшан Хамдамович

Таниқли маърузачилар (
ораторлар
) ўз маърузаларига қандай 
қилиб тайёрланганлар? 
Маъруза қилишни маршрути ҳаритага туширилган интеллектуал саёҳат деб 
тушуниш мумкин. Қаерга ва қандай қилиб боришини билмаган маърузачи, 
маърузаси вақтида қаерга келиб қолганини ўзи ҳам билмай қолади. 
Маърузачи 
ёритилиши 
керак 
бўлган 
муаммоларни 
атрофлича 
тушунтирганидан сўнг, унга яна қайтадан қайтиб келмаслиги керак. Бир 
муаммо ёки саволдан бошқаларига сакраб ўтиш ва олдингиларига яна қайтиб 
келиш ҳеч қачон яхши натижаларга олиб келмайди ва келмаган. Маъруза 
режаси тахминан қуйидагича бўлиши мақсадга мувофиқ: 
А) Далиллар (
фактлар
) ни кўрсатиш ёки айтиш; 
Б) Далиллардан келиб чиқадиган асосий хулосаларни билдириш ва маъруза 
тингловчиларни фаол ҳаракатга ундаш; 
В) Қандайдир ёмон ҳолатни кўрсатиб, уни тўғрилаш йўлини кўрсатиш ва 
аудиториядаги инсонлардан бу йўлда ҳамкорлик қилишни сўраш; 
Г) Аудиториядаги инсонларнинг астойдил қизиқиши ва диққатига эришиш, 
улар ишончига кириш, далилларни уларга билдириш; 
Е) Инсонларни ҳаракат қилишга ундовчи турли хил мотивларни келтириш. 
Сизнинг маъруза мавзуингизни ёритувчи барча далилларни, масаланинг 
ижобий ва салбий томонлардан ёритувчи барча далиллар йиғилиши, тартибга 
солиниши, ўрганилиши ва текширилиши айни мақсадга мувофиқ бўлади. Бу 
маълумотлар ҳақиқатан ҳам далиллар эканлигига ишонч хосил қилиш керак. 
Шундан сўнг, бу далиллар қандай ҳулосаларга олиб келиши мумкинлиги 
ҳақида яхшилаб фикрлаб олинг. Ўз ҳулосаларингизни қандай қилиб исбот 
қилишни ҳам яхши тушуниб олинг. Агар иложи бўлса, ўз маърузангизни 
магнитофонга, компьютерга ёки компакт дискка (
флешкага
) ёзиб олинг ва 
уни бир неча марта эшитиб, унга керакли ўзгартиришларни киритинг.
Маъруза тайёр бўлганидан сўнг, уни бир неча марта қайтариб, репетиция 
қилинг. Иложи бўлса, уни бошқа танишларингиз ҳам эшитиб кўришсин ва ўз 

---

Аюпов Равшан Хамдамович 
28 
фикр-мулоҳазаларини Сизга билдиришсин. Репетиция пайтида ўзингизни 
ҳақиқий аудиториядагидак фараз қилинг, гапириш тезлиги, тембри, 
баландлиги ва жестикуляцияларга ҳам эътибор беринг. Қанча кўп машқ 
қилсангиз, натижа ҳам шунчалик яхши бўлади. 
