7-Mavzu: Ipakchilikda ishlab chiqarish xarajatlari va mahsulot tannarxi

Topshiriq. Quyidagi savollarga og‘zaqi javob bering: 
1.
Mahsulot tannarxini xisoblash nima uchun kerak? Paxta yetishtirish uchun qanday 
xarajatlar sarflash kerak? 
2.
Ishlab chiqarish xarajatlarini xisoblashda natural ko‘rinishda sarflangan (urug‘, 
o‘g‘it va boshqalar) xarajatlar qanday ko‘rinishda xisobga olinadi? 
3.
Joriy xarajat, deb qanday xarajatga olinadi? 
4.
Oddiy xarajat, deb qanday xarajatga olinadi? 
5.
Foyda, deb nimaga aytiladi? U qanday xisoblanadi? 
6.
Foydani ko‘paytirish qanday omillarga bog‘liq? 
7.
Mahsulot tannarxini pasaytirish nima uchun kerak? 
8.
Mahsulot tannarxini pasaytirishga qanday omillar ta’sir etadi? 
Topshiriq. Quyidagi misollarni ishlang: 

---

1.
Fermer xo‘jaligi 100 so‘m foyda ko‘rdi. Bu foydani xosil qilgan ishlab chiqarish 
xarajatlari 250 ming so‘mga teng bo‘lgan. Fermer ishlab chiqargan mahsulotini qanchaga 
sotgan? 
2.
Siz chorvachilik bo‘yicha fermer xo‘jaligi tashqil etmoqchisiz. Sizning 
fermangizda 10 bosh sigir bor. Sizning bir kunlik o‘rtacha xarajatingiz 80 ming so‘m 1 
kg sut bahosi 150 so‘m, sizning fermangiz ish oritmog‘i uchun bir kecha kunduzda xar 
bir sigir o‘rta xisobda qanchadan sut berishi kerak? 
3.
Fermerning ustama xarajatlari miqdori 2 marta ortdi. Bu xoll mahsulot tannarxiga 
qanday ta’sir etadi? Foyda darajasigacha? 
4.
Fermer o‘tgan yilga nisbatan asosiy xarajatlar miqdorini o‘zgartirmagan xolda 20 
foiz yalpi mahsulotni oshirishga erishdi. Agarda u o‘tgan yili 100 ming so‘m foyda olgan 
bo‘lsa, buy ili qancha foyda olish imkoniyatiga ega bo‘ldi? Xisob-qitob qiling. 
5.
Fermer bozor konyukturasi qulayligi tufayli o‘z tovarini o‘tgan yiliga nisbatan 30 
foizga yuqori baho bilan sotdi. Ammo u ishlab chiqarish xarajatlarining 5 foizga oshib 
ketishiga yo‘l qo‘ydi. Agarda u o‘tgan yili 300 ming so‘m foyda olgan bo‘lsa, buy il 
uning olgan foydasi necha pulni tashqil etdi?