Ўсимликлар морфологияси ва

Бодом гулининг ривожланиши: 
1-5
гулнинг тараққий этиш
даврлари: 
кб
 — косачабарг примордийси; 
ўбғ
— ўтказувчи боғламлар;
тб —
 тожбарг примордийси; 
Гн
 — гул найчаси; 
А —
 апекс; 
чо] —
 чангчи
баргларнинг биринчи қатори; 
чб
, — чангчи багларнинг иккинчи қатори.

---

лида униб, кейинчалик тагидан яхлит ҳалқа ўсиб чиқади, 
ундан косача, гултож ёки оддий гулқўрғон найчаси ҳосил 
бўлади. Бошланғич бўртмалардан эса, гулнинг бошқа қисм- 
лари юзага келади.
Баъзан онтогенез даврида гул қисмларининг акропетал 
ривожланиш қонунияти бузилади. Бу ҳодиса айниқса ан­
дроцей (чангчилар)нинг ривожланишида аниқ кўринади. 
Масалан, чангчиларнинг чангчи ипи ва чангдони ривож­
ланиши бир вақтда бўлмасдан кетма-кет давом этади. Яъни 
чангдон ривожланишининг сўнгги босқичида чанг ипи ва 
интеркаляр ўсиш вужудга келади.
Талайгина ўсимликларда (атиргул) чангчилар икки 
қатор бўлиб, ташқи доира дўмбоқлари, ички доира дўмбоқ- 
ларига нисбатан кеч ривожланади ва ҳар қайси доира бешта 
чангчидан ташкил топади. Кейин улар бўлакланиб, чанг­
чилар сони кўпаяди. Филогенетик 
нуқгаи назардан, чангчилар сони­
нинг ортиб бориши иккиламчи бос- 
қич ҳисобланади.
Баъзи ўсимликларда гул ўрни 
гул доирасининг орасидан чўзилиб 
ўсади ва уларни бир-биридан аж­
ратиб қўяди. Бу ҳодиса бир оилага 
мансуб ўсимликларда ҳам ҳар хил 
бўлиши мумкин (масалан, лола- 
дошлар оиласидан гулисумбул-ги- 
ацинт билан сарвижон-кольхикум) 
да бу фарқ яққол кўринади (143- 
расм).
Очилган гулларнинг катталиги 
ҳар хил ўсимликларда турлича,
0,001% гулли ўсимликларнинг гул 
диаметри 10 см гача бўлади. Тро­
пик ўрмонларда ўсадиган паразит 
рафлезиянинг гул диаметри 1 м га 
етади.
Гулларнинг ранги ҳар хил, ай- 
ниқса қизил ва кўк рангли гуллар 
кўп учрайди. Гулларнинг ранги 
ҳужайра ширасида эриган антоци-
rs