Ichki kasallikiar

3 .3 . Ultratovush tashxisi (U T T )
H o z irg i v a q t d a ichki a ’z o l a r (b u y ra k , jig ar, o ‘t q o p i, y u ra k , 
e n d o k rin bezlar) kasalliklarini aniqlashda ultratovush bilan tekshirish 
k en g qoM lanilmoqda. C h u n k i b u usul e n g oxirgi fan yutuqlariga 
asoslangan boMib, b e m o r h a m d a tibbiyot xodimi u c h u n zararsiz usuldir.
M a s a la n , b u y ra k o ‘ziga x o s u ltr a to v u s h tu zilish ig a ega. U n i n g
t a s h q i t o m o n i d a p a r e n x i m a d a ex o sig n a l y o lq. K o s a c h a — j o m
sistemada esa exosignal yuqori. Bo‘y lam a ex o g ram m ad a norm al buyrak
3 -r a s m .
E n d o s k o p v a u n i qoM lash.
50

---

oval s h a k ld a b o ‘lib, k o n tu rla ri tek is va fib ro z p a rd a si (k a p su la ) 
a n i q ifodala nadi.
K o s a c h a — j o m siste m asi zich e x o s tru k tu ra g a , turli shakl va 
o M cham ga ega. B u y ra k n in g n o r m a l oMchami b o ‘y la m a q a tla m la rid a
10— 12x3, 5 —4 ,5 s m , k o ‘n d a la n g 5 —6 x 3 ,5 —4 ,5 sm .g a teng.
3 .4 . Kompyuter tomografiyasi
K o m p y u t e r to m ografiya si ( K T ) z a m o n a v iy diag n o stik tekshirish 
usuli b o ‘lib, 1972-yilda G . H o u n sfie ld , A. S o r m a c t o m o n i d a n ixtiro 
qilingan. U l a r g a b u ixtiro u c h u n 1979-yilda N o b e l m u k o fo ti berilgan.
K T d a b o s h q a re n tg e n tekshirish usullarida ishlatiladigan re ntge n 
n u r l a r id a n f o y d a la n ila d i. O d d i y r e n tg e n o g r a f iy a d a n farqli o ‘laroq, 
K T d a o d a m ta n a s i n i n g k o ‘n d a la n g k e sim yuzasi re n tg e n nu rlari 
y o r d a m i d a su ra tg a o lin a d i. B u n d a o d a m ta n a s in in g h a r b ir m m
q a v a tin i o ‘rg a n ish m u m k i n . B u n d a y im k o n iy a t o d d iy r e n tg e n o -
grafiya te k sh iris h u s u lid a y o ‘q. K T d a n u r l a r m a x s u s m a tritsa g a
yuboriladi. M atritsad a g i ax b o ro t k o m p y u te rg a keladi. K o m p y u te r d a
m atritsad an o lingan axb o ro t y o rd a m id a o d a m tanasida n o ‘tgan 
X —
n u r la r n in g yutilishi m o n i t o r d a n a m o y o n b o l a d i . S h u n d a y qilib, 
e k r a n d a n u r l a r n in g y u tilish id a hosil b o ‘lad ig an h a r q a n d a y k ich ik
o ‘z g a ris h la r n a m o y o n b o ‘ladi. B u n d a y o ^ g a r i s h l a r n i y ax sh iro q
ko^rish u c h u n a y r im h o lla r d a k o n tr a s t m o d d a l a r d a n fo y d a la n ila d i.
K T y o r d a m id a hozirgi v a q td a bosh m iya, o r q a m iya, u m u r tq a
p o g ‘o n asi, o ‘pk a, k o lkrak qafasi a ’zolari, jigar, b uyra k, m e ’daosti 
bezi, buyrakusti bezi, ao rta va o ‘pka arteriyalarini tekshirish m u m k in .
2 0 0 0 -y ild a n b o s h la b , K T n in g y angi avlod tu rlari p a y d o b o ‘la 
b o s h l a d i : s p ir a l k o m p y u t e r t o m o g r a f i y a s i ( S K T ) , m u l ti s p i r a l
k o m p y u t e r to m o g ra fiy a si ( M S K T ) .