Microsoft Word Мехмонхона бўйича рефера doc

1.Меҳмонхоналарнинг асосий бошқариш шакллари. 
 
Меҳмонхона индустрияси - бу корхоналарнинг ўзига хос мажмуаси 
бўлиб, унинг уз ишлаб чиқариш маданияти бор, бу маданият яхши ёки ёмон 
таъсир қилиши мумкин, масалан, ишлаб чиқаришга, ишчилар орасидаги 
муносабатларга, уларнинг ўзини тутишига, уларнинг шахсий ишларига 
раҳбарлар хизмат кўрсатишга боғлиқ бўлган шикоятлар муаммоларини ҳал 
қилишга камдан-кам интиладилар. Мижоз томонидан бундай шикоят 
тушганда, асосий чора, сабабни эмас айбдорни қидириш бўлиб қолади. 
Меҳмонхона корхонаси раҳбарининг билим ва малакаси фаолиятининг баъзи 
йўналишлари билимлари суммасидан кенгроқ бўлиши керак. 
Меҳмонхона – уйидан ташқаридаги одамларга комплекс хизматлар 
кўрсатувчи корхона бўлиб, улар орасида жойлаштириш ва овқатлантириш 
хизматлари тенг даражада муҳим (комплекс ҳосил қилувчи) хизматлардир.
Ҳисоб-китобларнинг кўрсатишича, тизим меҳмонхоналари мустақил 
корхоналарга нисбатан 60 фоиз кўпроқ ўртача даромад олиб, 8 фоиз кўпроқ 
ўринлар бандлигига эришган.
Меҳмонхонанинг ташкилий тузилиши унинг мақсади, жойлашуви
ва бошқа ўзига хос хусусиятлари билан белгиланади. 
Жаҳон меҳмонхона хўжалигида меҳмонхона эгаси (тадбиркор, 
мулкдор) ва меҳмонхона бошқаруви ўртасидаги муносабатлар шаклига 
караб меҳмонхоналар қуйидаги турларга ажратилади: 
1. 
Мустақил, яъни мулкдорнинг мулкида, ихтиёрида ва 
фойдаланишида бўлган меҳмонхоналар: 
a)
мулкдор томонидан бевосита бошқариладиган меҳмонхоналар; 
b)
мулкдор мулкида, лекин ёлланган бошқарувчи мутахассислар 
ёки махсус бошқарув компанияси томонидан
бошқариладиган меҳмонхоналар. Бунда бошқарув компанияси 
ўзининг савдо белгисидан фойдаланади. 
2. 
Меҳмонхона тизимларига кирувчи меҳмонхоналар. Улар 
қуйидагича гуруҳланади: 
2.1. Тизимларнинг тенг ҳуқуқли аъзоси бўлиб, мулкдорларнинг 
умумий мулкида бўлган ҳамда уларнинг вакиллари орқали
бошқариладиган меҳмонхоналар. 
2.2. Тизимнинг алоҳида корхоналари, яъни франшиза
шартномаси асосида фаолият юритувчи меҳмонхоналар. 
Франшиза меҳмонхона мустақил бошқарувга эга бўлади, аммо тизим 
маъмурияти (франчайзер)га унинг савдо белгиси ва ташкилий-ҳуқуқий 
ёрдамидан фойдалангани учун мунтазам равишда ҳақ тўлаб туради. 
2.3. Меҳмонхоналар уюшмасига контракт бошқарув асосида
кирган меҳмонхоналар. Бунда мулкдор профессионал меҳмонхона 

---

компанияси билан шартнома тузади ва унга ҳак тўлайди. Бундай
тизимлар мулкдор ҳамда бошқарувчи ўртасидаги муносабатлар характерига 
кўра 3 турга бўлинади: 
а) меҳмонхона бошқаруви, тўлиқ бошқарувчига ўтказилади ва 
мулкдор бошқарув фаолиятига аралашмайди. Бошқарувчи молиявий-
ташкилий хавфни ўз зиммасига олади; 
б) 
мулкдор меҳмонхона фаолиятини назорат килиб боради, 
ташкилий харажатларни, молиявий хавфни қоплайди. Бошқарувчи
ҳам шартномада кўрсатилган даражада маълум масъулиятга эга булади; 
в) 
мулкдор бошқарувчи компания фаолиятини тўлиқ назорат 
қилади ва уни фаолият натижалари масъулиятидан озод қилади. 
Умуман олганда, мазкур муносабатларнинг қуйидаги жиҳатларини 
ажратиб кўрсатиш мумкин: 
1.
мулкдорлар бошқарувчиларнинг меҳмонхонага молиявий 
маблағлар 
сарфлашини 
рағбатлантиришади. 
Натижада, 
бошқарувчиларнинг мулкни бошқариш сифатига масъулияти ошади; 
2.
меҳмонхона бошқарувчи компаниялар ўртасидаги рақобат туфайли, 
улар янада кўпроқ капитал сарфлаб, мулкдор билан шартнома 
тузишга ҳаракат қилади; 
3.
баъзи бошқарувчилар ихтиёрий равишда меҳмонхонага маблағ 
сарфлашади. 
Бунда улар юқори даромад олишни ва мулк бошқарувида қўшимча 
ҳуқуқларга эга бўлишни кўзлашади. 
2.4. Меҳмонхоналар уюшмасига аралаш шартлар асосида кирган 
меҳмонхоналар. 
Масалан, 
франшиза 
меҳмонхонасининг 
франчайзер 
томонидан шартнома асосида бошқарилиши.