Yonilg’i va moylash materiallaridagi qovushqoqlik nima hamda uning

---

Yonilg’i va moylash materiallaridagi qovushqoqlik nima hamda uning 
ahamiyatlari haqida tushinchalarga ega bo’lish. 
laboratoriya stoli, termometrlar, maxsus uskunalar. 
Miqdor jihatdan suyuqlik qovushqoqligi bir hil bosm va harorat sharoitida shu 
suyuqlikka xos bo’lgan ichki ishqalanish kattaligini ifodalaydi. YoMMlarning 
ko’pgina texnik-ishlatish ko’rsatkichlari qovushqoqlilik darajasiga bog’liqdir. 
Ulardan eng muhimlari YoMMlarning truba truba bo’ylab haydaluvchanligi: 
yonilg’ilarning purkalish xususiyati va sifati: aralashma hosil qilish darajasi: 
moyning IYoD detallari va ish bajaruvchi yuzalariga uzatilishi: detallarning ish 
bajaruvchi yuzalaridan edirilish natijasida chiqqan zarrachalar va issiqlikning 
chiqarib yuborilishi. Shunung uchun foydalanilayotgan YoMMning 
qovushqoqligini albatta bilish kerak. YoMMlarning tayyorlash, saqlash, 
tashish va ulardan foydalanish jarayonida ularning qovushqoqligi muntazam 
ravishda tekshirib turilishi zarur. Xalqaro SI birliklar tizimida dinamik
qovushqoqlik (Ns/m ) N - Nyunon, s - sekunt, bilan o’lchanadi.
Mutloq yoki haqiqiy (dinamik, knematik) va shrtli qovushqoqlik tushunchalari 
mavjud bo’lib, YoMMning qovushqoqlik kattaligi ko’p hollarda dinamik va 
knematik qovushqoqlik birliklarida ifodalanadi. Dinamik qovushqoqlikning 
o’lchov birligi Puaza (belgilanishi: xalqaro P), knematik qovushqoqlikning 
o’lchov birligi Stoks (belgilanishi St). 
Laboratoriya №12 
ISHNING NOMI: 
YONILG’I MOYLASH MATERIALLARINI 
QOVUSHQOQLIGINI ANIQLASH
.
 
 
I. Ishdan maqsad: 
II. Kerakli jihozlar:
Ш. Nazariy qism:

---

3-rasm. Turli masalalarga mo’ljanlangan shisha kapilyarli viskozimetr 
Qovushqoqligi turlicha YoMM uchun kapilyarli VPJ-1 universal viskozimetr, б) 
kapilyarli Volorovich viskozimetri. в) qovushqoqligi past
YoMM uchun kapelyarli Pinkeyvich viskozimetri Ulaming ishlash prinsplari 
bir xil bo’lib, ba’zi konstruktiv elementlaridagi farqli
tadqiq etilayotgan suyuqliklar o’ziga xos xususiyatlari, jumladan qovushqoqlik
ko’rsatkichlari va shaffofligini hisobga olgan holda o’lchov davrida maksimal
qulaylikni ta’minlayda.
Viskozimetrlar tasviridagi belgilar quyidagilarni ifodalaydi:
1
- o’lchov sig’imlari
2
- viskozimetr kapillyari:
3
- tajriba o’tkazishda o’lchov sig’imidan suyuqlik oqib tushadigan sig’m.
4
- viskozimetrning yordamchi kanallari va sig’imlari
5
- o’lchov sug’imi ostidagi kengaygan joy, 2/3 qismgacha to’ldiriladi.

---

4
rasm YoMMning qovushqoqligini VPJ-2 viskozimetri yordamida o’lchash
qurilmasi.
Ishning bajarilish tartibi: 
1.
Knematik 
qovushqoqlikni kapilyarli viskozimetrlari yordamida 
aniqlash.
2.
Aniqlanishi 
kerak bo'lgan neft maxsuloti.
3.
Eng 
keng tarqalgan viskozimetr konstruksiyalarining tuzilishini 
o'rganish (3-rasmda ko’rsatilgan). 
Laboratoriya ishi bo’yicha hisobot:
1.
Laboratoriya 
qurilmasining 
konstruksiyasi 
va 
uning 
ishlash 
prinsplarining ta’siri.
2.
O’lchov va hisoblash natijalari, grafiklar tuzish.
3.
Tatqiqot olib borilgan YoMMning sifati haqida hulasa.
4.
Foydalanilgan adabiyotlar.
5.
Mavzu yuzasidan internet ma'lumotlari.