Soibjon begmatov bastakorlar



Download 1,8 Mb.
Pdf ko'rish
bet33/68
Sana19.06.2021
Hajmi1,8 Mb.
#71193
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   68
Bog'liq
bastakorlar ijodi (2)

Jo‘raxon Sultonov
(1893–1965)
O‘zbekiston  xalq  hofizi,  xushovoz  xonanda, 
mohir  sozanda,  yetuk  bastakor,  xalq  hofizi 
Jo‘raxon  Sultonov  1893-yil  Marg‘ilonning 
«Podsho  Iskandar»  mahallasida  Sultonboy 
oshpaz  Xudoynazarov  oilasida  dunyoga  keldi. 
Otasi  musiqa  shaydosi,  turli  cholg‘ularning 
ijrochisi bo‘libgina qolmay, yaxshigina xonanda 
ham edi. Jo‘raxon Sultonov yoshlik chog‘laridan 
zamonasining  yetuk  xonandalari,  qiziqchilari,  so‘z  ustalari, 
sozandalar  ijrolarini  eshitishga,  xonishlaridan  bahramand  bo‘lishga 
imkoni bor edi.
Yetuk  hofiz  Mamatbuva  Sattorovdan  katta  ashula,  mumtoz 
musiqa  ijrochilik  sirlarini  o‘rganish  bilan  birga  ularning  ilmiy 
jihatlarini  ham  qunt  bilan  o‘rganishga  urindi.  Musiqiy  ohang  va 
ayniqsa,  mumtoz  adabiyotni  o‘zlashtirishga  katta  e’tibor  qaratdi. 
Farg‘ona  vodiysining  Erka  Qori,  Hamroqul  Qori,  Sodirxon  Hofiz, 
Madumar  Hofiz,  Zebo  Pari,  Mulla  To‘ychi  Hofiz,  Hoji  Abdulaziz 
Abdurasulov  kabi  ustoz  san’atkorlar  ijro  uslublarini  o‘zlashtirdi. 
Ularning  an’analarini  munosib  idroklab,  zamonasiga  xos,  vodiy 
an’anasiga mos o‘z ijro uslubini yaratishga muyassar bo‘ldi.


63
Jo‘raxon Sultonov ijro uslubining negizida, mumtoz ashulalarning 
yovvoyi uslubdagi (usul erkinligida) talqini yotadi. Uning xarakterli 
jihatlari  bastakorlik  ijodida  ham  o‘z  ifodasini  topgan.  Ijodkor 
bastakorlik  faoliyatida  ko‘proq  mumtoz  musiqaning  murakkab 
hisoblangan  talqin,  nasr  va  savt  yo‘llarida  erkin  rivoj  topadigan 
asarlar  yaratgan.  Mumtoz  usullar  asosida  yaratgan  asarlarining 
xarakterli  tomonlari  uning  «Bo‘lmasa»,  «Guluzorim  qani»,  «Bir 
kelsun»,  «Naylayin»,  «Oh  kim»,  «O‘lmasun»  kabi  asarlarida  mu-
jassamdir.  Qayd  etish  joizki,  bastakor  o‘z  uslubini  ifoda  etishda 
maqom sho‘balarining tuzilish tarkibi qiyofasidan kelib chiqib, katta 
ashulaning  tarkibiy  tuzilishi  hamda  kuy  rivoji  xususiyatlariga  aso-
slanib shakllantirgan. 
Jo‘raxon Sultonovning ijro uslubiga xos bo‘lgan jihatlardan biri, 
bu aniqlik, shiddat va maqsadni tez belgilab olishdir. Shu bois mu-
hammas  shakli  asosida  tarkib  topgan  asarning  birinchi  misrasining 
talqinida  kuyning  barcha  pog‘onalari  (diapazoni)  qamrab  olinadi. 
Katta ashulaga xos bo‘lgan asar matnlarini kuylash, asosan, badiiy 
nutqqa yaqinroq tarzda amalga oshiriladi. 
Jo‘raxon Sultonov ijodidan o‘rin olgan asarlar, uch muhim aha-
miyatga  egadir.  Birinchidan  –  erkin  ijroga  xosligi;  ikkinchidan  – 
badihaviylikka  moyilligi  va  uchinchidan  –  ma’lum  usul  va  vaznga 
asoslanganligidir. 
Jo‘raxon  Sultonov  ijodining  yana  bir  muhim  tomoni  –  erkin 
tal qinning  cholg‘u  bilan  uyg‘unligini  ta’minlab  berishda  namoyon 
bo‘ladi. Bunga yorqin misol bastakorning Muqimiy g‘azaliga bitgan 
«Ul mahliqo kelsun» ashulasidir. 12-misol: 

Download 1,8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   68




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish