O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

Induksiya.
N e r v m a rk a z la ri o r a s id a g i o ‘z a ro b ir -b i ri g a t a ‘siri 
induksiya ta rz ig a asoslana di. I n d u k siy a n in g bir v a q td a va k etm a-k et 
sha klla ri m a vjud. Bir v aqtda y u za g a k e la d ig a n in d u k siy a m a nfiy va 
m usbat bo'ladi. Manfiy induksiyaga kuchli shovqinni bosh m iy a yarim 
sharlari k o ‘ruv p o ‘stlo g ‘i faolligining susa yishini misol qilish mumkin
83

---

yoki ayrim o dam larda kuchli shovqin o g'riqni susa ytirgani kuzatilgan. 
M u sb a t in d u k siy a d a o ‘zaro t a 's i r q ila yotga n m a r k a z la r n in g faolligi 
ortadi. M a s a la n , shirin h id la r d a n nafas olish h id lo v m a r k a z in i n g
faolligini o sh ira d i, shu v a q td a ayrish a n a liz a to rla r n e y r o n la rin in g
faolligi ortadi.
26-rasm. Resiprok tormozlanish (Ch.Sherrington bo ‘yicha,l 897). 
A-oyoqlarning holati (o 'ng oyoq bukilgan, chap oyoq yozilgan);
B-tormozlanishning taxmin qilingan mexanizmi (bukuvchi muskulga
borgan qo 'zg ‘alish bir vaqtning о 'zida Renshou hujayrasi orqali
yozuvchi muskullar motonevronini tormozlaydi).
Yom - orqa miyadagi yozuvchi muskullar markazi, Вт - bukuvchi
m uskullarning orqa miyadagi markazi, Yo - yozuvchi muskullar,
В - bukuvchi muskullar,
M u sb a t k etm a-k et in d uksiyada to rm o z lan g a n m a rk a z q o ‘z g ‘aladi, 
m a n fiy k e tm a - k e t in d u k siy a d a esa ak s in ch a b o ‘ladi.
84

---

D om in anta.
D om ina nta s o ‘zi rus olimi A .A .U x to m sk iy tom onidan 
1923-yili fiziolo giy a faniga kiritilgan. M arkaziy nerv tizim ida qaysidir 
b ir nerv m a rk a z i b o s h q a m a rk a z la r d a n f a o li y a td a ustu n lik , y a ’ni 
dom inantlik qiladi.