O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi mirzo ulug„bek nomidagi o„zbekiston milliy universiteti

Statistik
 
metod geoekologik tadqiqotlarda aholi sog‗ligi, tabiiy 
resurslardan foydalanish, turli mahsulotlar ishlab chiqarish, tabiiy muhitga 
antropogen ta‘sir, tabiatni muhofaza qilish tadbirlarining bajarilishi va 
boshqalar bo‗yicha ko‗plab statistik ma‘lumotlarni to‗plash, qayta ishlash 
va tahlil qilishda qo‗llaniladi. 
Gidrogeologik metod
yer osti suvlarining fizik va kimyoviy 
xossalari, joylashish va tarqalish xususiyatlari, oqim rejimi hamda ularning 
yer usti suvlari, atmosfera, o‗simliklar va tuproq (tog‗ jinslari) bilan 

---

48 
aloqalarini o‗rganishga qaratilgan. Ma‘lumki, yer yuzasida bo‗ladigan va 
tabiiy muhitga sezilarli ta‘sir ko‗rsatadigan ko‗pgina tabiiy jarayonlar yer 
osti suvlarining sathi va rejimiga ko‗p jihatdan bog‗liq. Yer osti 
suvlarining xo‗jalik faoliyati va ayniqsa aholini toza ichimlik suvi bilan 
ta‘minlashdagi ahamiyati katta.
G‗arbiy Yevropa va AQSh dagi ko‗pgina yirik shaharlarda ichimlik 
suvi sifatida ekologik toza hisoblangan yer osti suvlaridan foydalaniladi. 
MDH dagi ko‗pgina shaharlarda ichimlik suvi sifatida kuchli ifloslangan 
yer usti suvlaridan, aksincha texnik maqsadlarda esa yer osti suvlaridan 
foydalanilmoqda. Bu esa ikki tomonlama, birinchidan aholi sog‗ligiga, 
ikkinchidan suvni tozalash uchun harajatlar iqtisodga ta‘sir etmoqda. 
Ichimlik suvi sifatida foydalanadigan yer osti suvlarini o‗rganishning 
dolzarb muammolari qatoriga sifatining o‗zgarishini nazorat qilish va 
prognozini ishlab chiqish, shuningdek sifatini yaxshilash uchun amaliy 
tavsiyalar ishlab chiqish va boshqalar kiradi.
Statsionar metod.
Ko‗pincha bu metod bilan geoekologik vaziyatni 
ko‗rsatuvchi indikatorlarning holati kuzatib boriladi. Masalan, atmosfera 
havosining ifloslanishi, harorati, namligi, shamolning tezligi va yo‗nalishi, 
yer usti va yer osti suvlarining rejimi, ifloslanishi, minerallashuvi, 
shuningdek, geotizimlarning fasllar va yillar davomidagi dinamikasini 
o‗rganiladi. Odatda, bu metod yordamida to‗plangan axborotlar turli 
jihozlar, uskunalar, har xil texnik qurilmalardan olingan ma‘lumotlarga 
asoslanadi va jadval, grafik holatda qayta ishlab chiqiladi. Bunday 
ma‘lumotlar tadqiqot ishlarining ilmiyligini va amaliy ahamiyatini 
to‗ldiradi.