R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

Voqea sodir bo ‘Igan joyga zudlik bilan
borishimiz va m asalaga oydinli/c kiritishimiz lozi/n.
So‘z k e sim lik k o 'rsa tk ich i bilan shakllangan va kesimlik
sintaktik pozitsiyasini 
egallagan bo‘lsa, u alohida hukm va tugal
373

---

m a’n o ifo d a la y d i hamda gap tiosil qiladi. Yuqorida keltirilgan
gapda h a m uyushgan kesimning barchasi (Pm) ko‘rsatkichi bilan
shakllantirilganda, ularning har biri alohida-alohida gapni hosil
qiladi va natijada qo‘shma gap vujudga keladi. Qiyoslang: 1. 
Siz
a ’loch i va jamoatchi kishisiz (uyushiq kesimli gap) — Siz a ’iochisiz
va ja m o a tch isiz (qo‘shma gap). 2. U vaqtlarda otam kosib, onam
tikuvc/ii e d i  (uyushgan sodda gap) - U vaqtlarda otam kosib edi va
onasi tik u v ch i e d i (qo'shma gap).
I k k in c h i gapning haï bir kesimini (P,„) bilan to‘la shakllantirib,
q o 'sh m a g a p tarzida qo'llash uslubiy g‘alizlikni keltirib chiqaradi.
Shu b o is u shb u o‘rinda qo'shma gap emas, balki uyushiq kesimli
sodda g a p n i ishlatish o ‘ng‘ay.
U y u s h iq kesimning har xil so‘z turkumi bilan ifodalanishi ham
uchraydiga_n hodisa. Bu ot 
va olmoshda mavjud: 
Taniganim,
bilganîm 
séh
va 
Halimiir. 
Biroq fe’l va boshqa turkum so‘zi
uyu sh iq k e sim hosil qila olmaydi. Chunki ot va fe’l boshqacha va
qolgan turkum lar boshqacha tuslanishga ega bo‘ladi: 
itingdurman
va bo 'zlagaydirman. Bu gapda kesimlik ko'rsatkichlarini ikkala