Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

Sinxromarketing 
(ingl. synchromarketing) 
— bozorda tovarga bo‘lgan 
talabning kuchli o‘zgarishi (tovarning mavsumiy xarakterga egaligi) tu- fayli 
konyunkturaning pasayishi oqibatida qo‘llanadigan marketing turi, bunday 
pallada sinxromarketing talab o‘zgarishini inobatga olgan holda sotuvning 
barqarorligini ta’minlaydi. 
Sif 
(ingl. cost, insuranse and fright) 
— (narx, sug‘urta va yetkazib 
berish) terminidan chiqarilgan abbreviatura. Eksport kontrakti doirasida tovar 
yetkazib berishning tovarning narxi xaridor uchun ana shu elementlarni ham 
o‘z ichiga olishini ko‘rsatuvchi bir sharti. 
Sotish siyosati 
— marketing faoliyati jarayonida firma siyosatini ishlab 
chiqish bosqichidayoq hal etiladigan muammolardan biri. Konkret muayyan 
bozorga nisbatan olganda sotishning eng samarali tizimi, yo‘llari va 
usullarini tanlash to‘g‘risida so‘z ketganda, bu mahsulotni ishlab chiqarish 
avval boshdanoq sotishning muayyan usul va uslublarini, eng qulay 
sharoitlarni ko‘zda tutishni bildiradi. 
Sotuvdan tushum
(ingl. sales revenie) — 
savdo faoliyatidan olingan 
kompaniya sof daromadi, ko‘pincha, tovar aylanmasi sinonimi sanaladi. 
Savdo portfeli 
(ingl. sales portfolio; sales presentation) — 
ikkinchi bir 
nomi — sotuvlar tashkilotchisi. Sotuvlar bo‘yicha yoki savdo agenti 
(gumashta) yordamchi yig‘ma jildi bo‘lib, unga mijoz bilan muzokaralar, 
sotiladigan tovarlar va xizmatlar texnik xarakteristikasi (tavsifnomasi) va 
layoqati haqidagi ma’lumotlar jamlangan bo‘ladi. 
Strategik marketing 
- mustaqil sotuvchilar o‘zining tovarini 
mustaqil xaridorlarga sotish uchun harakat qiladigan bozor 
yaratishning sistematik siyosatini o‘tkazish orqali o‘rta bozor ko‘rsatkichlarini 
ko‘tarishga qaratilgan uzoq muddatli aktiv marketingjarayoni. 
Tovar belgisi 
(xizmat ko‘rsatish belgisi) — bir jismoniy va yuridik 
shaxslarning tovarlari va xizmatlarini boshqa jismoniy va yuridik shaxslar 
tovarlari va xizmatlaridan farqlashga xizmat qiladigan timsollar va ramzlar 
bo‘lib, ular qonunda belgilangan tartibda davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan 
bo‘lishi lozim. 
Tovar siyosati 
-tadbirkorlik maqsadlariga erishishiga mo‘ljallangan 
strategiya va tadbirlar yig‘indisi. 

---

363 
Tovar sifati 
— mahsulot (xizmat)ning belgilangan yoki nazarda 
tutiladigan talablarni uning belgilangan vazifasiga muvofiq qanoatlantirishini 
belgilab beruvchi xossalari va xarakteristikasi yig‘indisi. Mahsulotning uni 
ishlab chiqarish, ekspluatatsiya qilish, iste’mol qilish muayyan shartlariga 
nisbatan bir yoki bir necha konkret xarakteristikasini o‘zida ifoda etuvchi 
sifat ko‘satkichlari bilan tavsiflanadi. Tovar sifatiga oid talablar — obyektiv 
va subyektiv omillarning o‘zaro ta’siri natijasidir. 
Tovar o‘rami 
(ingl. packaging) — 
muhofaza tarasi yoki idishida 
mahsulotni qadoqlash texnologiyasi yordamida uning ichidagi tovar reklama 
qilinadi.