Xxi asr haqiqatdan ham axborotlashgan jamiyat asri deb tan

 
8.2. H.323 protokoli 
 
ITU-T H.323 standarti chaqiruvlar o‗rnatilishi va paketli tarmoqlar 
bo‗ylab ovoz va video trafiklar uzatilishi, xususan xizmatlar sifatini 
(QoS) kafolatlamaydigan Internet va intranet ta'minlanishi uchun ishlab 
chiqilgan. U IETF guruhi tomonidan ishlab chiqilgan Real-Time 
Protocol va Real-Time Transport Control Protocol (RTP/RTCP) 
protokollaridan, shuningdek G.xxx seriyali ITU-T standart kodeklaridan 
foydalaniladi. 
H.323 protokoli VoIP texnologiyalarini amalga oshirishda birinchi 
bo‗lgan, industriya ta'sirida oddiy va yaxshi masshtablangan SIP 
protokol uchun ishlab chiqilgan IETF pozitsiyasi ustunlik qildi. Biroq 
ITU ulanishlarni o‗rnatish tezligini va masshtablashtirishni oshirib, 
protokolni takomillashtirdi. H.323 protokollar bazasidagi tarmoqlar 
telefon tarmoqlar bilan integratsiyasiga mo‗ljallangan va ma'lumotlarni 
uzatish tarmog‗idagi ISDN tarmog‗i kabi ko‗rib chiqilishi mumkin, 
xususan, IP-telefoniya bunday tarmoqlarda ulanishlarni o‗rnatish 
protsedurasi Q.323 tavsiyasiga va ISDN tarmoqlarda foydalaniladigan 
protsedura xuddi shunday bo‗ladi. H.323 tavsiyasi paketlarni 
kommutatsiya qilish bilan IP-tarmoqlar bo‗yicha nutqli axborotni 
uzatish uchun mo‗ljallangan protokollarning murakkab to‗plami ko‗zda 
tutiladi. Uning maqsadi - xizmat ko‗rsatishning kafolatlanmagan sifat 
bilan tarmoqlardagi multimedia ilovalar ishini ta'minlash hisoblanadi. 
Nutqli trafiklar axborot va ma'lumotlar bilan birga H.323 ilovalardan 
biridir. Shuning uchun H.323 bilan turli multimedia ilovalarining 
moslashuvini ta'minlash muhiti harakatlarni talab qiladi. Masalan, 
aloqani qayta ulash (calltransfer) funksiyasini amalga oshirish uchun 
alohida spetsifikatsiya N.450.2 talab qilinadi. 
H.323 tavsiyasida Xalqaro elektraloqa ittifoqi tomonidan tavsiya 
qilingan IP-telefoniya tarmoqlarining tuzilish varianti mahalliy telefon 
tarmoqlar operatorlariga mos keladi, ular shaharlararo va xalqaro aloqa 
xizmatlarini ko‗rsatish uchun paketlarni kommutatsiya qilish bilan (IP-
tarmoq) tarmoqdan foydalanishda manfaatdordir. H.323 protokollar 
turkumiga kiradigan RAS prtokoli tarmoq resurslaridan foydalanishni 
nazorat qilishi, foydalanuvchilarni autintifikatsiya qilinishini ta'minlaydi 
va xizmatlar uchun to‗lovni to‗lashni ta'minlashi mumkin.

---

H.323 protokoli asosida qurilgan tarmoqlar (8.2-rasm) telefon 
tarmoqlari bilan integratsiyalashishga yo'naltirilgan bo'lib, ma'lumotlarni 
uzatish tarmoqlari ustiga qurilgan ISDN tarmoqlari (xizmatlarni 
integratsiyalashgan raqamli tarmoqlar) kabu qaralishi mumkin. Xususan, 
bunday tarmoqlarda IP-telefoniya‘ni bog'lanish jarayoni ITU-T Q.931 
tavsiyasiga asoslanadi va ISDN tarmoqlaridagi xuddi shunday 
protseduraga o'xshash. Shu bilan birga, H.323 tavsiyasi turli xil ovozli 
ma'lumotlarni siqish algoritmlarini qo'llashni nazarda tutadi, bu esa 
uzatish resurslaridan o'tkazish polosasidan kanallar kommutatsiyasi 
asosidagi tarmoqdagiga nisbatan samaraliroq foydalanaish imkonini 
beradi. 
8.2-rasm. H.323 tarmog‘i strukturasi