O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

YAKUNIY NAZORAT 
Yakuniy nazorat uchun jami 30 ball ajratilgan bo’lib, u 
1-9 mavzular
asosida yozma 
shaklda o’tkaziladi. Yozma nazorati talabalarning fikrlash darajasini, tafakkur qobiliyatlarini va 
butun bo’lim bo’yicha olgan bilimlarini aniqlash imkonini beradi. Yozma nazoratida semestrda 
o’tiladigan barcha mavzularni qamrab oluvchi nazorat topshiriqlaridan foydalaniladi. 
Yakuniy nazorat uchun tavsiya etiladigan savollar 
1.
Donlarning sifat taxlilini o’tkazishda namunalar olish tartibini tushuntirib bering. 
2.
Donlarning sifatini baholashda qo’llaniladigan organoleptik ko’rsatkichlariga nimalar 
kiradi? 
3.
Donlarda begona hidlarning paydo bo’lishiga qanday omillar sabab bo’ladi? 
4.
Donning ta’mini qanday aniqlash mumkin? 
5.
Nima uchun ba’zan donlarda shirin ta’m paydo bo’ladi? 

---

249 
6.
Standart talabi bo’yicha donlarda namlik necha foiz bo’ladi? 
7.
Donning sifatini baholashda qo’llaniladigan asosiy fizik-kimyoviy ko’rsatkichlarini aytib 
bering. 
8.
Don naturasini qanday tushunasiz? 
9.
Don naturasi asosida don sifatini baholash mumkinki? 
10.
Donning ombor zararkunandalari qanday aniqlanadi? 
11.
Donning shishasimonligi bilan sifat orasida bog’liqlikni qanday tushunasiz? 
12.
Donda kleykavina miqdori bilan sifati orasidagi bog’liqlikni tushuntiring. 
13.
Donlarni saqlaganda ularda qanday o’zgarishlar ro’y beradi? 
14.
Donlarning nafas olishi sifatiga qanday ta’sir ko’rsatadi? 
15.
Yormalarning sifat taxlilini o’tkazishda namunalar olish tartibini tushuntirib bering. 
16.
Yormalarning sifatini bahorlashda qo’llaniladigan organoleptik ko’rsatkichlariga nimalar 
kiradi? 
17.
Yormalarda ta’m ko’rsatkichlari qanday aniqlanadi? 
18.
Standart talabi bo’yicha yormalarda namlik necha foiz bo’lishi kerak? 
19.
Yormalarning sifatini baholashda qo’llaniladigan asosiy fizik-kimyoviy ko’rsatkichlarini 
aytib bering. 
20.
Yormalarning ombor zararkunandalari bilan zararlanganligi qanday aniqlanadi? 
21.
Yormalarda sifatli yadro miqdori qancha bo’lishi kerak? 
22.
Yormalarda qanday va qancha miqdorda begona aralashmalar bo’lishiga yo’l qo’yiladi? 
23.
Yormalarda metall aralashmalar miqdori qancha miqdorda bo’lishiga yo’l qo’yiladi? 
24.
Yormalarni saqlaganda qanday o’zgarishlar ro’y beradi va ular mahsulot sifatiga qanday 
ta’sir ko’rsatadi? 
25.
Unning organoleptik ko’rsatkichlariga nimalar kiradi? 
26.
Tashqi ko’rinishi bo’yicha oliy nav bug’doy unini 2-nav bug’doy unidan qanday farqlash 
mumkin? 
27.
Undagi aromatik moddalarga nimalar kiradi? 
28.
Unda namlik necha foiz bo’lishi kerak? 
29.
Nima uchun kul moddasining miqdori un navini belgilashda asosiy ko’rsatkich bo’lib 
hizmat qiladi? 
30.
Nima uchun oliy nav bug’doy unida kletchatka miqdori 2-navidagiga nisbatan kamroq 
bo’ladi? 
31.
Unning nordonligini qanday tushunasiz? 
32.
Uzoq saqlangan unlarda nordonlik darajasining yuqori bo’lishini qanday izohlaysiz? 
33.
Kleykavina nimadan iborat? 
34.
Unning sifatiga qanday ta’sir ko’rsatadi? 
35.
Unlarda kleykovina sifati qanday baholanadi? 
36.
Unning ombor zararkunandalari bilan zararlanganlik darajasi qanday aniqlanadi? 
37.
Nonlarning sifat taxlilini o’tkazishda namunalar olish tartibini tushuntirib bering. 
38.
Nonlarning sifatini baholashda qo’llaniladigan organoleptik ko’rsatkichlariga nimalar 
kiradi? 
39.
G’ovaklik nima uchun non mag’zi uchun asosiy ko’rsatkich hisoblanadi? 
40.
Nonning asosiy fizik-kimyoviy ko’rsatkichlariga qaysi ko’rsatkichlar kiradi? 
41.
Nonlarda namlik necha foizdan ortiq bo’lmasligi kerak? 
42.
Nonlarning g’ovakligi qanday aniqlanadi? 
43.
Nonning nordonligi necha gradus bo’lishi kerak? 
44.
Nonda uchraydigan asosiy kasalliklar qaysilar? 
45.
Nonning qurishi va qotishini tushuntirib bering. 
46.
Makaron mahsulotlarining sifatini baholashning organoleptik usulini tushuntirib bering. 
47.
Makaron mahsulotlarining ta’m ko’rsatkichlari qanday aniqlanadi? 
48.
Tarozida tortib sotiladigan makaronlarda singan makaronlar miqdori necha foizgacha 
bo’lishiga yo’l qo’yiladi? 

---

250 
49.
Ho’l mevalar va sabzavotlarning rangi va sifati orasidagi bog’liqlikni tushuntiring. 
50.
Meva va sabzavotlar sirtining holati mahsulotlarning tovarlik va estetik xususiyatlariga 
qanday ta’sir ko’rsatadi? 
51.
Ho’l mevalar va sabzavotlarning katta-kichikligining sifatiga qanday ta’sir ko’rsatishini 
tushuntiring. 
52.
Meva-sabzavotlarning pishganlik darajasi bilan sifati orasidagi bog’liqlikni tushuntiring. 
53.
Ho’l mevalar va sabzavotlar katta-kichikligining kimyoviy tarkibiga ta’sirini tushuntiring. 
54.
Ho’l meva va sabzavotlarning sifat gradastiyalarini tushuntiring. 
55.
Kechpishar olma navlarining sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
56.
Noklarning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
57.
Behilarning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
58.
O’rik, shaftoli, olxo’ri mevalarining sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
59.
Yunon yong’og’i, pista, bodom mevalarining sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
60.
Xurmo, anor mevalarining sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
61.
Apelsin, mandarin, limon mevalarining sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
62.
Uzum mevasining sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
63.
Rezavor mevalarining sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
64.
Mevalarga yangi standartlar yaratishda qanday ko’rsatkichlarni standarga kiritish zarur 
deb o’ylaysiz? 
65.
Oziq-ovqat sifatida ishlatiladigan kartoshkalarga qanday talablar qo’yiladi? 
66.
Sabzilarning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
67.
Lavlagilarning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
68.
Oqboshli karamlarning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
69.
Qizilboshli karamlarning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
70.
Piyozsimon sabzavotlarning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
71.
Tarvuzlarning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
72.
Qovunlarning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
73.
Qovoqlarning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
74.
Bodringlarning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
75.
Pomidorlarning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
76.
Sabzavotlarning yangi standartlar yaratishda qaysi ko’ratkichlarini standartga kiritish 
maqsadga muvofiq deb bilasiz? 
77.
Meva va sabzavotlarni mashinalar yordamida terib va yig’ishtirib olishning afzalliklari va 
kamchiliklarini ko’rsating. 
78.
Meva va sabzavotlarni qo’l kuchi bilan yig’ishtirib olishning afzalliklari va 
kamchiliklarini ko’rsating. 
79.
Meva va sabzavotlarning qanday pishganlik darajalari mavjud? 
80.
Meva va sabzavotlarga qanday tovar ishlovi beriladi? 
81.
Mevalar qanday o’rab-joylanadi? 
82.
Sabzavotlar qanday o’rab-joylanadi? 
83.
Meva va sazavotlarni saqlaganda qanday fizikoviy jarayonlar ro’y beradi? 
84.
Fizikoviy jarayonlarning borishi meva va sabzavotlarning sifatiga qanday ta’sir
ko’rsatadi? 
85.
Haroratning o’zgarishi meva va sabzavotlarning sifatiga qanday ta’sir ko’rsatadi? 
86.
Meva va sabzavotlarni saqlaganda qanday fiziologik va biokimyoviy jarayonlar ro’y 
beradi? 
87.
Meva va sabzavotlarning nafas olish jarayonining mohiyatini tushuntirib bering. 
88.
Nafas olish jarayonining tezligi meva-sabzavotlar sifatiga qanday ta’sir ko’rsatadi? 
89.
Achitilgan, tuzlangan meva-sabzavot mahsulotlarining sifatining shakllanishiga ta’sir 
ko’rsatuvchi asosiy omillarni tushuntiring. 
90.
Achitilgan karam sifati bo’yicha qaysi tovar navlariga bo’linadi? 

---

251 
91.
Achitilgan karamlarning sifatini aniqlashda organoleptik ko’rsatkichlaridan qaysilari 
aniqlanadi? 
92.
Achitilgan karamlarning fizik-kimyoviy ko’rsatkichlaridan qaysilari aniqlanadi? 
93.
Tuzlangan bodringning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
94.
Tuzlangan pomidorlarning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
95.
Achitilgan karamlarda uchraydigan asosiy nuqsonlarni tushuntiring. 
96.
Tuzlangan bodring va pomidorlarda uchraydigan asosiy nuqsonlarni tushuntirib bering. 
97.
Quritilgan sabzavotlarning sifatiga qanday talabblar qo’yiladi? 
98.
Nima uchun quritilgan sabzavotlarda suv miqdori me’yorlanadi? 
99.
Qiritilgan mevalarga organoleptik ko’rsatkichlari bo’yicha qanday talablar qo’yiladi? 
100.
Quritilgan o’riklarning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
101.
Olma va nok qoqiga qanday talablar qo’yiladi? 
102.
Dudlab quritilgan o’riklarning sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
103.
Olxo’ri va olcha qoqisining sifatiga qanday talablar qo’yiladi? 
104.
1. Kraxmallarning sifatini organoleptik ko’rsatkichlari asosida baholashni tushuntirib 
bering. 
105.
2. Kartoshka kraxmali sifat ko’rsatkichlari bo’yicha nechta tovar naviga bo’linadi? 
106.
3. Standart talabi bo’yicha kraxmalda aniqlanadigan asosiy fizik-kimyoviy 
ko’rsatkichlarni aytib bering. 
107.
4. Kartoshka kraxmalining namligi necha foizdan ortiq bo’lmasligi talab etiladi. 
108.
5. Makkajo’xori kraxmalining namligi necha foizdan ortiq bo’lmasligi talab etiladi. 
109.
6. Kraxmal turlarining naviga qarab nordonlik me’yorlarini tushuntirib bering. 
110.
7. Kraxmallarda 10 % li xlorid kislotasida erimaydigan kulning miqdori necha 
foizgacha bo’lishiga yo’l qo’yiladi? 
111.
8. Kraxmalda qora nuqtachalar miqdori sifatiga qanday ta’sir ko’rsatadi? 
112.
9. Kraxmalda uchraydigan nuqsonlarni tushuntiring. 
113.
10. Kraxmal mahsulotlarining sifat taxlili qanday o’tkaziladi? 
114.
1. Organoleptik ko’rsatkichlari bo’yicha etil spirtiga qanday talablar qo’yiladi? 
115.
2. Etil spirtining sifat taxlilini o’tkazishda qanday fizik-kimyoviy ko’rsatkichlari 
aniqlanadi? 
116.
3. Organoleptik ko’rsatkichlari bo’yicha aroqlarga qanday talablar qo’yiladi? 
117.
4. Aroqlarda xushbo’ylik ko’rsatkichi qanday aniqlanadi? 
118.
5. Aroqlarning ta’m ko’rsatkichlarini aniqlash tartibini tushuntirib bering. 
119.
6. Aroqlar sifat taxlilini o’tkazishda fizik-kimyoviy ko’rsatkichlaridan qaysilari 
aniqlanadi? 
120.
7. Aroqlarning qalbaki ekanligini qanday aniqlash mumkin? 
121.
8. Konyanlarning organoleptik ko’rsatkichlariga qanady talablar qo’yiladi? 
122.
9. Konyaklarda eng muhim fizik-kimyoviy ko’rsatkichlari qaysilar hisoblanadi? 
123.
10. Romlarning organoleptik ko’rsatkichlariga qanday talablar qo’yiladi? 
124.
11. Romlarning fizik-kimyoviy ko’rsatkichlariga qanady talablar qo’yiladi? 
125.
12. Viski ichimligining organoleptik ko’rsatkichlari bo’yicha o’ziga xosligi nimada? 
126.
13. Viskilarda spirt miqdori necha foizni tashkil etadi? 
127.
14. Viski, rom va konyaklardan qanday xususiyatlari bo’yicha farq qiladi? 
128.
Yog’larning sifat taxlilini o’tkazishda qo’llaniladigan organoleptik ko’rsatkichlariga 
nimalar kiradi? 
129.
Tozalangan moylarning hidi va ta’mi tozalanmagan moylarning hidi va ta’midan 
qanday farq qiladi? 
130.
Moylarning ranglilik darajasi nimaga bog’liq? 
131.
Moylarning tiniqligi qanday aniqlanadi? 
132.
Moylarning sifatini baholashda aniqlanadigan asosiy fizik-kimyoviy ko’rsatkichlarni 
tushuntiring. 
133.
Moylarning kislota soni ularning sifatiga qanday ta’sir ko’rsatadi? 

---

252 
134.
Moylarning yod soni ko’rsatkichi bilan sifati orasida qanday bog’liqlik mavjud? 
135.
Moylarning sovunlanish soni nimani ko’rsatadi? 
136.
Moylarda suv va uchuvchan moddalar miqdori qancha foizni tashkil etadi? 
137.
Moylarning xavfsizlik ko’rsatkichlariga nimalar kiradi? 
138.
Sutning zichligi deganda nimani tushunasiz? 
139.
Sutning zichligi bilan kimyoviy tarkibi orasida qanday bog’liqlik mavjud? 
140.
Sutning osmatik bosimi qanchani tashkil etadi? 
141.
Organoleptik ko’rsatkichlari bo’yicha sut qanday talablarga javob berishi kerak? 
142.
Standart talabi bo’yicha sutda fizik-kimyoviy ko’rsatkichlaridan qaysilari aniqlanadi? 
143.
Sutning nordonligi qanday aniqlanadi va nordonlik darajasi sifatiga qanday ta’sir 
ko’rsatadi? 
144.
Sutlarning ta’mida va hidida bo’ladigan nuqsonlarni tushuntirib bering. 
145.
Bakteriyalar ta’sirida vujudga keladigan nuqsonlarni tushuntirib bering. 
146.
Sutlarda bo’ladigan texnik va fizik-kimyoviy nuqsonlarni tushuntirib bering. 
147.
Nuqsonli sutlardan foydalanish tartibini tushuntirib bering. 
148.
Sifati bo’yicha tuxumlar qanday guruhlanadi? 
149.
Parxezbop tuxumlarning I kategoriyasiga organoleptik ko’rsatkichlari bo’yicha qanday 
talablar qo’yiladi? 
150.
Oshxona tuxumlarining I kategoriyasiga qanday talablar qo’yiladi? 
151.
Oshxona tuxumlarining II kategoriyasiga qanday talablar qo’yiladi? 
152.
Tuxumlarning zichligi bilan sifati orasidagi bog’lanishni tushuntiring. 
153.
Tuxumlarda havo kamerasi o’lchamining (balandligi) o’zgarishi sifatiga qanday ta’sir 
ko’rsatadi? 
154.
Qanday nuqsonga ega bo’lgan tuxumlarni ovqatga ishlatish mumkin? 
155.
Tuxumlarda uchraydigan texnik nuqsonlarga qaysi nuqsonlar kiradi? 
156.
Tuxumlarni qayta ishlab qanday mahsulotlar olinadi? 
157.
Tuxum mahsulotlariga sifati bo’yicha qanday talablar qo’yiladi? 
158.
Organoleptik ko’rsatkichlari bo’yicha sovutilgan go’shtlarning sifatiga qanday talablar 
qo’yiladi? 
159.
Organoleptik o’krsatkichlari bo’yicha yangi go’shtlarni shubhali go’shtlardan qanday 
farqlash mumkin? 
160.
Shubhali go’shtlarda eng avvalo qaysi organoleptik ko’rsatkichlari o’zgargan bo’ladi? 
161.
Muzlatilgan go’shtlarga organoleptik ko’rsatkichlari bo’yicha qanday talablar qo’yiladi? 
162.
Eski-buzilgan go’shtlarning sirtida qanday o’zgarishlar ro’y beradi? 
163.
Go’shtlarning sifatini baholashda fizik-kimyoviy ko’rsatkichlardan qaysilari aniqlanadi? 
164.
Go’sht sho’rvasiga CuSO
4
tuzi eritmasining reakstiyasi nima maqsadda o’tkaziladi? 
165.
Nima uchun go’shtlar eskirganda uchuvchan yog’ kislotalarining miqdori ortadi? 
166.
Invazion kasalliklari bilan kasallangan yirik shoxli mollar va cho’chqa go’shtlaridan 
qanday foydalanish mumkin? 
167.
Silga chalingan mollarning go’shtlarini ovqatga ishlatib bo’ladimi? Agar ishlatilsa 
qanday ishlov berilishi kerak? 
168.
Brustellez kasalligiga chalingan mollarning go’shtlarini ovqatga ishlatish 
imkoniyatlarini tushuntiring. 
169.
Qanday kasallikka chalingan chorva mollarining go’shtini ovqatga ishlatib bo’lmaydi? 
170.
Tirik baliqlar sifat ko’rsatkichlari bo’yicha shartli ravishda necha guruhga bo’linadi? 
171.
Tirik baliqlar sifat ko’rsatkichlari bo’yicha qanday talablarga javob berishi kerak? 
172.
Kuchsiz baliqlar sifat ko’rsatkichlari bo’yicha qanday talablarga javob berishi kerak? 
173.
Juda kuchsiz baliqlar deb qanday baliqlarga aytiladi? 
174.
Bakteriyalar keltirib chiqaradigan baliq kasalliklarini tushuntirib bering. 
175.
Kasallangan baliqlarni ovqatga ishlatish mumkinmi? Agar mumkin bo’lsa bu baliq 
go’shtlariga qay tarzda ishlov berilishi kerak? 

---

253 
______________gurux talabasi _____________________ning “Oziq-ovqat mahsulotlari 
ekspertizasi” fanidan joriy va oraliq baxolashlarni qayd etuvchi