yilda quturish kasalligiga qarshi vaksinatsiya usulini ishlab chiqdi. 1885-
yilda bu usulni birinchi m arta am alga oshirdi.
1876-yilda m a sh h u r nem is olim i R o b ert K ox (18 43 —1910) kuydirgi
kasalligini paydo qiluvchi m ikrobni topdi. 1882-yilda esa sil kasalligining
m ikrobini aniqlad i. 1883-yilda u in so n lar u c h u n eng xavfli b o 'lg a n
vaboning mikrobini aniqladi. Robert Kox jarohatlangan va operatsiya vaqtida
kesilgan jo y d a paydo b o ‘luvchi y iringlanishning sababini aniqladi. Paul
Erlix (1854— 1915) m ik ro b lar h a r xil kim yoviy m o dd alarga n isbatan
o ‘zlarid a tu rg ‘u n lik xususiyati paydo qilishlari m um k inlig ini isbotladi.
S hunday qilib, yiringli jara y o n lard a m ikroblar sababchi ekanligi m a ’lum
b o ‘ldi. S hunga asosan m a sh h u r ingliz ja rro h i J o z e f L ister (1827— 1912)
aseptika va antiseptika usulini ishlab chiqadi. 1880-yilda K. Ebert ich terlam a
kasalligining m ik ro b in i aniqladi. Shu yili A. L averan tro p ik bezgak
kasalligini q o ‘zg‘atu v ch isin i to p d i. 1885-yilda K. G olji, 1890-yilda D.
G rassi va P.F ellet uch kunlik va to ‘rt kunlik bezgakning q o ‘zg‘atuvchisini
to p d ila r. 1895-yilda rus olim i P .F .B o ro v sk iy te ri ley sh m an io zin in g
q o zg a tu v c h is in i a n iq la d i. 1 8 8 3 -y ild a N .D .M o n a s tirs k iy q o q sh o l
kasalligining m ikrobini topdi. 1886-yilda D .Bryus qora oqsoq (brutsellyoz)
kasalligining sab abch isini aniqladi. 1894-yilda A .Y ersen va A .K ito zato
to u n (o 'la t) kasalligining m ik ro b in i to p d ila r. S hu yili E m il R u (1853—
1933) difteriyaning antito k sin zardobini k ash f etdi. Bu kashfiyot difteriya
kasalligini tu g atish d a m u h im rol o ‘ynadi. 1903-yilda A .N egri quturish
kasalligining sabab chisini, 1909-yilda am erik alik o lim lar G .R ik k ets va
S .V ild er h a m d a c h e x o lim i S .P ro v a c h e k to sh m a li t i f k asallig ining
sababchisini aniqladilar.
M ikrobiologiya va virusologiya fanining rivojlanishi natijasida, deyarli
ham m a yuqum li kasalliklarning sababchilari aniqlandi. Bu am aliy tibbiyot
sohasidagi k atta yu tu q edi. Bu k ashfiyotlar yuqu m li kasalliklarga qarshi
profilak tika va davolash tad b irlarin i ishlab ch iq ish im ko niy atin i yaratdi.
A natom iya, fiziologiya va mikrobiologiya sohalaridagi yutuqlar ham da
fizika, kimyo, optika kabi fanlam ing rivojlanishi natijasida yangi diagnostik
va davolash usullari ishlab chiqildi.
Do'stlaringiz bilan baham: