Toshkent moliya instituti "iqtisodiyot" kafedrasi "iqtisodiyot nazariyasi"

Soliqlarni yig‘ish jarayonini imkon qadar arzonlashtirish
. Mazkur tamoyil 
davlat va soliq to‘lovchilar tomonidan soliqlarni yig‘ish uchun ketadigan xaraja
tlarni 

---

mumkin qadar kamaytirishni ko‘zda tutadi. Buning uchun respublikamizda soliqqa 
tortish tartibini takomillashtirish bilan bir qatorda soliqlarni maqbullashtirish, 
kompyuter texnologiyalari, soliq axborotlarining to‘g‘riligini bevosita nazorat qilish 
usullarini qo‘llanish orqali soliq to‘lovchilarning xarajatlarini kamaytirish maqsadida 
davlat hisobidan saqlanadigan servis-markazlar, soliqqa tortish masalalari xususida soliq 
organlari tomonidan bepul maslahatxonalar tashkil etilgan. 
7.
Soliq stavkalarini qiyoslash
.
Soliq stavkalari boshqa davlatlardagi xuddi shunday 
soliqlarning stavkalari 
bilan qiyoslanishi, ya’ni mintaqaning o‘ziga 
xos xususiyatlari hisobga 
olingan holda boshqa mamlakatlar bilan teng 
bo‘lgan xo‘jalik 
faoliyati shart-sharoitlari 
vujudga keltirilishi lozim. Agar qattiq shartlar belgilab 
qo‘yilgudek bo‘lsa, 
bu hol respublika 
iqtisodiyotiga investitsiyalarni jalb qilishni mushkullashtirib yuboradi, aksincha, engil sharoit 
yaratilsa, mamlakat byudjetiga salbiy 
ta’sir
qiladi. 
Soliqqa tortish tamoyillari
va 
soliq qonunchiligi tamoyillari
muayyan o‘xshashlikka 
ega va ularni to‘liq hayotga tadbiq etish iqtisodiyotni rivojlantirishning muhim 
vazifalaridan biridir. 
Soliq imtiyozlari
- 
davlat tomonidan 
soliq toʻlovchilarga berilgan yengilliklar, 
ya’ni soliqlar miqdorini kamaytirish, soliq toʻlash shartini yengillashtirish yoki 
soliqdan toʻla ozod qilishdan iborat. Soliq imtiyozlari soliq undiriladigan daromad 
turlarini qisqartirib, umumiy kamaytirilgan daromaddan soliq olish, soliq 
olinmaydigan minimal daromadni belgilash, soliq stavkalarini kamaytirish, soliqni 
toʻlab boʻlish muddatini qulay qilish orqali amalga oshiriladi. Soliq imtiyozlari soliq 
toʻlovchilarga nisbatan tabaqalashtiriladi, muayyan ijtimoiy yoki iqtisodiy 
maqsadni koʻzlaydi. Soliq imtiyozlari davlat qoʻlida bozor iqtisodiyotini tartibga 
solishga xizmat qiladi. Ular orqali iqtisodiy faoliyatning maʼlum bir turlari 
ragʻbatlantiriladi. Sharoitga qarab Soliq imtiyozlari qayta koʻrib turiladi. Soliq 
imtiyozlari berishning xilmaxil shakllari jahondagi koʻpgina mamlakatlarning soliq 
a
maliyotida qoʻllaniladi. Oʻzbekiston Respublikasining Soliq kodeksi (1997-yilda 
)da ayrim yuridik shaxslar va faoliyat turlari uchun hamda jismoniy shaxslarning 
ayrim toifalari uchun Soliq imtiyozlari belgilangan.
2
.