|
2008- yil
2009- yil
2010- yil
Sanoat
13,9
16,9
19,4
Qishloq xo' jaligi
97,8
97,9
97,9
Qurilish
48,3
41,6
52,3
Savdo
48,1
46,5
50,5
Asosiy kapitalga investitsiya
23,1
23,7
30,8
Pullik xizmat
48,5
48,7
49,7
Eksport
12,4
14,6
13,6
Import
35,7
42,5
36,6
Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatining viloyatlar
kesimida soha va tarmoqlar ishlab chiqarish hajmidagi salmog'ini tahlil
qilish natijalari shuni ko'rsatmoqdaki, mazkur sohaning viloyatlar
kesimida notekis rivoj topayotganini ko'rishimiz mumkin (1.6.2-jadval).
vj
1.6.2-jadval
2010-yilda hududlar kesimida iqtisodiyot tarm oqlari bo'yicha
kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning ulushi
(u m u m iy h ajm g a n isb a ta n ib i z h isob id ;
Yalpi
ichki
mahsulot
Sanoat
mahsuloti
Qurilish
ishlari
Chakana
savdo
aylanmasi
Aholiga
pullik
xizmat
ko'rsatish
O'zbekiston
Respublikasi
52,5
19,6
52,3
50,5
47,7
Qoraqalpog' iston
Respublikasi
63,6
23,0
64,8
45,1
44,2
viloyatlar:
Andijon
54,7
8,4
94,0
50,9
61,5
Buxoro
64,1
17,9
53,4
48,2
65,5
Jizzax
77,3
34,8
92,6
51,9
46,8
Qashqadaryo
55,0
24,8
65,8
44,3
77,9
Navoiy
34,4
3,4
52,3
49,0
53,7
Namangan
76,0
33,9
85,5
50,5
63,9
Samarqand
73,6
38,6
86,2
62,3
61,3
Surxondaryo
71,7
16,4
79,0
41,2
63,0
Sirdaryo
77,4
34,2
80,6
59,8
53,8
Toshkent
54,7
17,3
61,0
43,2
52,4
Farg'ona
59,5
12,5
78,4
48,5
59,4
Xorazm
71,8
30,0
83,3
49,3
64,7
Toshkent sh.
49,9
39,0
45,8
55,2
32,3
Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlari tomonidan ishlab
chiqarilgan mahsulotlar hajmida xususiy sektoming ulushi ham ortib bormoqda
(1.6.3-jadval).
1.6.3-jadval
2010 yilda kichik biznes subyektlari mahsuloti (ishlar, xizmatlar)
hajmida xususiy tadbirkorlikning ulushi
Kichik biznes
subyektlari mahsuloti
(ish, xizmat) hajmi,
mlrd.so'm
Kichik biznes subyektlari
mahsuloti (ish, xizmat) hajmida
xususiy sektor ulushi,
% hisobida
Sanoat
6568,8
33,2
Qishloq xo'jaligi
15478,7
100,0
Qurilish
4278,5
71,6
Chakana savdo
10820,9
73,8
Pullik xizmatlar
3776,3
91,7
Yuk tashish, mln.tn
424,9
79,0
Yo'lovchi tashish, mln.kishi
4683,5
92,9
Eksport, mln. AQSH doll.
1774,3
5,2
Import, mln. AQSH doll.
3223,7
16,8
Mamlakatimizda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning bu qadar
jadal rivojlanishida, avvalo mazkur soha uchun belgilanayotgan soliq
imtiyozlari yetarli darajadagi rag'batlantiruvchi rol o'ynayotganligi
hisoblanadi (1.6.2-rasm).
40%
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
38%,
36%
35%
-33
31%
34%-
20%
15%
12%
10%
L6%
1990 1997 1998 1999 2000 2002 2003 2004 2005 2000 2007 2008 2009 2010 2011
1.6.2-rasm. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlari
uchun belgilangan soliq stavkalari
Jumladan, bu borada 2011-yilda kichik sanoat korxonalari uchun
yagona soliq to'lovi 7 dan 6 foizga pasaytirildi, yakka tartibdagi
tadbirkorlar uchun esa qayd etilgan soliq miqdori o'rtacha 1,3 barobar
kamaytirildi.
Yuqoridagi ma’lumotlardan ko'rinadiki, 1996-2010-yillar mobaynida
kichik biznes va xususiy tadbirkorlik uchun belgilangan soliq stavkalari 38
dan 7 foizgacha, ya’ni 5,4 marta qisqargan.
Kichik biznes va tadbirkorlik subyektlarini moliyaviy jihatdan
qo'llab-quvvatlash tadbirlari kuchaytirildi. Xususan, 2009-yil davomida
kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlariga 1 trln. 850 mlrd.
so'mdan ortiq kreditlar ajratildi (1.6.3-rasm).
2 0 0 1
2 0 0 2
2 0 0 3
2 0 0 4
2 0 0 5
2 0 0 6
2 0 0 7
2 0 0 8
2 0 0 9
2 0 1 0
йиллар
1.6.3-rasm. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni qo'llab-
quvvatlash uchun ajratilgan kreditlar miqdori
Bugungi kunda mamlakatimiz kichik biznes sohasiga o'ndan ortiq
turdagi 8 mingga yaqin infratuzilma muassasalari xizmat ko'rsatib,
faoliyat uchun zarur shart-sharoitlami yaratib bermoqda. Buning natijasida
kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlarining mamlakatimizda
yangi ish o'rinlarini tashkil etish, aholining daromadlari va farovonligini
oshirishning muhim omili sifatidagi natijalari salmoqli bo'lib bormoqda
(1.6.4-jadval).
1.6.4-jadval
Kichik biznes subyektlariga xizmat ko'rsatuvchi infratuzilmalar soni
__________________________________ (2010-yil 1-yanvar holatiga)
Infratuzilma obyekti nomi
Soni
Tijorat banklari filiallari
1042
Minibanklar
2318
Axborot-maslahat markazlari
262
Konsalting markazlari
327
Auditor firmalari
113
O'quv markazlari
917
Baholash kompaniyalari
138
Tovar xomashyo birjasining savdo
maydonchalari
204
Mikrokredit tashkilotlari
32
Kredit uyushmalari
103
Biznes-inkubatorlar
34
Sug'urta tashkilotlari
32
Brokerlik idoralari
1424
Jadvaldan ko'rinadiki, mamlakatimizda 2009-yilda yaratilgan jami
940,5 mingdan ortiq yangi ish o'rinlarining 391,8 mingtasi (41,7 foizi)
kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sohasiga to'g'ri kelmoqda. Bu o'tgan
yildagiga nisbatan 4,7 foizga ko'proq demakdir. Jami yangi ish
o'rinlarining deyarli 21 foizi turli shakllardagi uy mehnatini yo'lga
qo'yish, 7,5 foizi yangi obyektlami ishga tushirish, mavjud ishlab
chiqarishlarni qayta qurish va kengaytirish, deyarli 30 foizi ish joylarini
ko'paytirishning qo'shimcha chora-tadbirlarini amalga oshirish hisobiga
tashkil etilgan. Natijada kichik tadbirkorlikda band bo'lganlaming jami
iqtisodiyotdagi band bo'lganlarga nisbatan ulushi 2008-yilda 73,1 foizni
tashkil etgan bo'lsa, 2009-yilga kelib, 74,2 foizga etdi.
2011-yil 1-yanvariga
ro'yxatga
olingan kichik korxona va
mikrofirmalar soni (fermer ho'jaliklarisiz) 231717 tani tashkil etmoqda.
2010-yilning o'zida 35050 ta kichik korxona va mikrofirmalar tashkil
etilgan bo'lsa, shu yili turli sabablarga ko'ra 23187 ta kichik korxona va
mikrofirmalar tugatilgan (1.6.5-jadval).
Do'stlaringiz bilan baham: |
