Нигинахон шермухамедова

albatta yuz beradigan hodisa yoki voqea zaruriyat, deb ataladi. 
Zaruriyat 
rivojlanuvchi hodisaning mohiyatidan, ichki tabiatidan kelib chiqadi Zaruriyat 
qonun tushunchasiga yaqin turadi, muqarrar tarzda namoyon bo‗ladi. Masalan, 
nosoz tormoz muqarrar tarzda avtomobil halokatiga, uning yo yaqinroqdagi 

---

511 
narsalar, yo harakatlanayotgan boshqa avtomobillar bilan to‗qnashuviga olib keladi 
yoki u piyodani urib ketishiga sabab bo‗ladi. Halokat aynan qanday yuz berishi, 
undan kim jabrlanishi mumkinligi tasodif bilan bog‗liq masaladir, zero yo‗lda 
muayyan paytda istalgan narsa va istalgan odam duch kelishi mumkin. Bu erda 
zaruriyat avtomobilning ichki holati bilan, tasodif – tashqi sharoit bilan belgilanadi. 
Zaruriyat – yuz berishi mumkin bo‗lgan narsa. Zaruriyat muayyan hodisa uchun 
doimiy va barqarordir. Zaruriyat – ichki xususiyatga ega hodisa, uning sababi 
o‗zida bo‗ladi va hodisalarning ichki o‗zaro aloqasidan kelib chiqadi. Ammo 
nafaqat ichki, balki tashqi zaruriyat ham mavjuddir. Masalan, jismlarning bir-biriga 
ularning massasiga to‗g‗ri proporsional va ular o‗rtasidagi masofaga teskari 
proporsional bo‗lgan kuch bilan tortishishi zaruriyat hisoblanadi. Bu tashqi 
zaruriyatdir.
Tasodif ham ichki va tashqi bo‗lishi mumkin. Masalan, tirik organizmlarning 
mutatsiyalari tasodifiy xususiyat kasb etadi, ammo ular ichki hodisa hisoblanadi, 
chunki butun organizmni qayta qurish bilan bog‗liq. Xo‗sh, bu holda zaruriyat va 
tasodifni bir-biridan qanday farqlash mumkin?. Zaruriyatdan farqli ravishda, 
tasodifning sodir bo‗lishi shart emas. U muayyan predmetning mohiyatidan kelib 
chiqmaydi. 
Tasodif rivojlanishning tadrijiy jarayoni bilan bog‗liq bo‗lmagan asosi 
va kelib chiqish sababi mazkur hodisaning ichki mohiyati, muhim tomoni 
bilan emas, balki tashqi jarayon va aloqa, omillar bilan belgilanadigan