Marketing darslik

MARKETING 
AXBOROTINI ROLI 
Faoliyatni baholash 
Boshqaruv qarorlarini 
qo„llab-quvvatlash 

---

40 
ma‟lumotlar to„plamlari; sud qarorlari; partiyalar tashviqotlari; e‟lonlar, 
prospektlar, kataloglar; tanlov natijalari; aksiya kurslari jadvallari; korxona 
rahbariyati majlislari bayonnomalari; axborot-tahliliy byulletenlar; radio 
hamda 
televideniye 
yangiliklari; 
voqealar 
sharxlari; 
iqtisodiyot 
yangiliklari; maxsus kitob va jurnallar; lug„atlar, ensiklopediyalar; 
kundalik gazeta va hokazolar. 
Axborotni to„plash va undan foydalanish jihatlariga ko„ra axborot 
tizimini to„rtta quyi tizimga ajratish mumkin. Bular jumlasiga: 1) tashkilot 
ichki hisobot tizimi, 2) marketing tashqi xabarnomasi - axborot tizimi, 
3)qaror qabul qilishni quvvatlovchi tizim, 4) marketing tadqiqoti tizimi 
kiradi. Ushbu quyi tizimlarning shakllanishida axborotga bo„lgan ehtiyoj, 
zaruriy shakldagi va talabdagi axborotni taqdim etish tartibi va muddati 
muhim ahamiyat kasb etadi. 
Yaxshi axborot marketologga yordam beradi: raqobatda ustunlikka 
erishish imkonini beradi; xavfni va moliyaviy qaltislikni kamaytiradi; 
iste‟molchilar 
munosabatini 
belgilaydi; 
tashqi 
muhitni 
kuzatadi; 
strategiyani tartibga soladi; faoliyatni baholaydi; reklamaga bo„lgan 
ishonchni oshiradi; qaror qabul qilishga yordam beradi; fikrni yaxshilaydi; 
samaradorlikni yaxshilaydi. 
1. Tashkilot ichki hisoboti tizimi
muayyan firma faoliyatining joriy 
xarajatlari, sotuv hajmi, ombordagi mahsulot qoldig„i, mavjud va kelishi 
kutilayotgan xaridorlar, ta‟minlovchilar ko„lami va boshqa marketing 
faoliyatiga bog„liq bo„lgan axborotning o„z vaqtida jamlanishini, qayta 
ishlashini va undan foydalanishni nazarda tutadi. Masalan, firma 
miqyosida ichki hisoboti tizimi quyidagi talablar asosida shakllanadi.
Joriy yakunlanayotgan kun so„nggida firma do„konidagi savdo zalida 
har bir tovar guruhi miqyosida qanday zahiralar qoldi, bir kunda sotuv 
hajmi va qaysi turdagi (assortiment) tovarlar uchun ta‟minlovchilarga 
buyurtma berish kerak va shunga o„xshash operativ axborot olish zarurati 
paydo bo„ladi. Bu yerda muhim o„rinni ushbu axborot qay tarzda, qancha 
vaqt mobaynida yig„ilishi, umumlashtirilishi egallaydi. Axborot olish 
tezligi, sifati esa qaror qabul qilishda samarali ahamiyat kasb etadi.
Demak, axborotga bo„lgan ehtiyojni o„z o„rnida va aniq belgilash 
hamda firma faoliyatida undan foydalanish jihatlarini avvalroq belgilab 
olish lozim.