1 О. Машарипов, тми

www.interfinance.uz
 
7
корхона пул маблағлари манбаси ёки ишлатиш усули эмас, балки уларни 
бошқариш жараёнининг бир қисми ҳисобланади. Корхона пул маблағларини 
инвестициятарга ўтказиш ва қайтариб ўтказиш, пул оқимлари тўғрисидаги ҳисобот 
(4-шакл) да акс эттирилмайди. 
Пул оқимлари тўғрисидаги ҳисобот (4-шакл)да ҳисобот даврининг охирига 
акс эттирилган пул маблағлари ва улар эквивалентларининг қолдиғи, балансдаги 
ҳисобот даври охирига акс эттирилган пул маблағлари ва улар 
эквивалентларининг қолдиғига тенг бўлиши лозим. Пул эквивалентлари сифатида 
ҳисобга олинадиган позициялар, шу тарзда, балансда қисқа муддатли молиявий 
кўйилмалар ёки бозор қимматли қоғозларидан ажратиб кўрсатилиши лозим. 
Қимматли қоғозларни харид қилиш ва сотиш муомалалари натижасида пул 
маблағлари кирими ва чиқими содир бўлиб улар ҳам пул оқимлари тўғрисидаги 
ҳисобот (4-шакл)да акс эттирилади.
Ўзбекистон Республикам бухгалтерия ҳисоби миллий стандартларига 
мувофиқ пул оқимлари тўғрисидаги ҳисобот (4-шакл)ни тузишда фақат пул 
маблағлари тўғрисидаги счётлар: 5000-«Кассадаги пул маблағларини ҳисобга 
олувчи счётлар», 5100-«Ҳисоблашиш счётидаги пул маблағларини ҳисобга 
олувчи счётлар», 5200-«Чет эл валютасидаги пул маблағларини ҳисобга олувчи 
счётлар», 5500-«Банкдаги махсус счётлардаги пул маблағларини ҳисобга олувчи 
счётлар», 5600-«Пул эквивалентларини ҳисобга олувчи счётлар» ва 5700-
«Йўлдаги пул маблағ (ўтказма)ларини ҳисобга олувчи счётлар* маълумотларидан 
фойдаланилади. 
Ўзбекистон Республикаси бухгалтерия ҳисоби миллий стандартларига 
мувофиқ 
пул 
эквивалентларини 
аниқлаш 
учун 
корхона 
5610-«Пул 
эквивалентлари»(турлари бўйича) счёти, 5700-«Йўлдаги пул маблағлари 
(жўнатмалари)» счёти ва 5800-«қиска муддатли молиявий кўйилмалар»(5810-
5890) (дастлабки сўндирилиш муддати уч ойдан ошмайдиган молиявий 
қўйилмалар қисми)да акс эттириладиган маълумотлардан фойдаланилади. 
Хўжалик юритувчи субъектларнинг ишчи счётлар режасида юкори ликвидли 
молиявий кўйилмаларни (қоплаш муддати уч ойгача бўлган) акс эттирадиган 
аналитик позицияларни ажратиш зарур. 
Пул оқимлари тўғрисидаги ҳисоботда пул маблағларининг таснифланиши. 
Пул оқимлари тўғрисидаги ҳисоботда пул маблағларининг кирими ва чиқими 
асосан учта таснифий тоифага бўлинган: операцион фаолият, инвестицион 
фаолият ва молиявий фаолият. Пул оқимларини ушбу тоифалар бўйича гуруҳлаш 
корхона фаолиятидаги учта асосий йўналишдан ҳар бирининг пул маблағларига 
таъсирини акс эттиришга имкон беради. Учала тоифанинг пул маблағларига 
биргаликдаги (уйғунлашган) таъсири пул маблағларининг бошлангич ва охирги 
қолдиғини солиштириб текширадиган даврдаги соф ўзгаришини кўрсатади. 

---

“Халқаро молия ва ҳисоб” илмий-электрон журнали. № 3, декабрь, 2016 йил