X. N. Nazarov robotlar va robototexnik tizimlar

Bosimni o‘lchash 
Robotlarning pnevmo - yoki gidroyuritmalarining ishchi kameralaridagi 
bosimni induktiv tipdagi datchik yordamida o‘lchash mumkin. 12.4–rasmda 
pnevmatik 
va 
gidravlik 
yuritmalardagi 
bosimni 
o‘lchash datchikning 
konstruksiyasi keltirilgan. Korpus 4 da ikkita Sh – ko‘rinishdagi chulgamli 
o‘zaklar 3 joylashadiki, 5 va 6 birlamchi va ikkilamchi chulg‘amlilar bo‘ladi va 
unga membranali 2 qisqich maxkamlanadi.
 
12.4 - rasm. Pnevmo – va gidrotizimlarda bosimni o‘lchash datchigi 
konstruksiyasi: 
1-shtuser, 2,3-o’zaklar, 4-prujinalar, 5-elektromagnitlar, 6-asos. 
Pnevmo- yoki gidrosistemasiga ulanish shtuser 1 orqali amalga oshiriladi. 
Datchikning sezuvchi elementi bo‘lib membrana xisoblanadi. Bosim ta’sirida 
membrana va o‘zak orasidagi xavo oralig‘i kichiklashadi va natijada chiqish toki 
o‘zgaradi. Ikkinchi o‘zak plastina bilan berkitilgan va kompensatsion xisoblanadi. 
Bunday turdagi datchiklar turli amplitudaviy diapazonga ega bo‘ladilar. Bu esa 
turli qalinlikdagi membranalar xisobiga amalga oshiriladi. Membranalarning 
qattiqligi o‘zgarishi bilan datchikning xususiy chastotalari o‘zgaradi. 

---

153 
12.4. Sanoat roboti parametrlarini nazorat va diagnostika qilish vositalari. 
Sozlash ishlarida diagnostikaning vazifasi 
Robotlarning funksional qurilmalarini sozlash ijro mexanizmlar xolatini 
diagnostika qilish bilan uzviy bog‘langan. Diagnostika qilishdan maqsad jixoz 
ishlaganda buzilib qolish sababini, hamda sanoat roboti ishlashining sifat 
ko‘rsatkichlarini aniqlashdan iborat. 
Robotlarning sifat ko‘rsatkichlarini aniqlash, nafaqat robot parametrlarini 
nazorat qilish kerakligini taqazo etadi, balki tashqi muhit parametrlarini, hamda 
topshiriqni bajarish sifat ko‘rsatkichlarini, shu jumladan buyumni transpartirovka 
qilish, ularni ishchi pozitsiyaga joylash aniqligi, yig‘uv, payvandlash, bo‘yash 
texnologik operatsiyalarni bajarish aniqligini ham nazorat qilish zarurligini 
belgilaydi.
12.5 - rasmda robotlarning qayd qilinishi lozim bo‘lgan asosiy parametrlar 
guruxi keltirilgan.