2. O‘tilayotgan fanning asosiy nazariy materiali 1-mavzu: “Tilshunoslik va tabiiy fanlar” fanining o’rganish obyekti, maqsadi va vazifalari

20-mavzu: KOMPYUTER LINGVISTIKASINING PREDMETI, 
O‘RGANISH OBYEKTI, MAQSADI, VAZIFALARI 
Rежа: 
1. “Kompyuter lingvistikasi” fanining mundarijasi, maqsadi, vazifasi. 
2. Tilning ijtimoiy va informativ funksiyasi. 
3. “Kompyuter lingvistikasi” fanining asosiy masalalari. 
Tayanch tushunchalar: tilshunoslik va adabiyotshunoslik sohalarida 
kompyuterdan unumli foydalanish, tillarga o‘qitish, bilimlarini baholash, 
matnlarni tahrir qilish, bir tildan ikkinchi tilga tarjima qilish, kompyuter 
vositasida hal qilish yo‘llarini o‘rganish, matematik mantiq asoslari, tabiiy 
tillarning matematik modeli, o‘zbek tilining matematik modeli, o‘zbek tilining 
kompyuter uslubi
.
Ma’lumki, tilshunoslik fani XIX (1816-yilda) asrda mustaqil fan sifatida 
shakllandi. Shundan boshlab u turli aspektlarda, yo‘nalishlarda rivojlanib 
kelmoqda. Keyingi yillarda barcha fanlardagi kabi tilshunoslikda ham ikki fanning 
«chorrahasida» (kesishuvida) yuzaga kelgan fanlar jadal rivojlanmoqda. Jumladan, 
ana shunday fanlar sirasiga sotsiolingvistika (sotsiologiya va tilshunoslik), 
psixolingvistika (psixologiya va tilshunoslik), etnolingvistika (etnografiya va 
lingvistika), neyrolingvistika (nevrologiya va tilshunoslik), matematik lingvistika 
va kompyuter lingvistikasi fanlarini kiritish mumkin. Bunday holni boshqa fanlar 
doirasida ham kuzatish mumkin: biokimyo, astrofizika, matematik fizika, 
matematik logika kabi. Buni fanlar tizimida bir necha fanlarning o‘zaro 
hamkorligi, integratsiyasi deb baholash lozim bo‘ladi. 

---

99 
Kompyuter lingvistikasi ikki rivojlanish bosqichini o‘z ichiga oladi: 
1. Matematik lingvistika 
fanining asosiy maqsadi tabiiy tillarning matematik 
modelini ishlab chiqishdir. Matematik lingvistika hal qilishi lozim bo‘lgan 
vazifalar umumiy lingvistikaning formal va aksiomatik nazariyalarini va aniq 
tillarning matematik modelini ishlab chiqishdan iborat.