Радиотехник тизимлар назарияси асослари

2.2 -ja d v a l
Ikki nuklon
sistemasi
Tf
T
Izotopik spin xolatlari
P-P
+1
I
1(T) 2(T)
n-n
-1
1
l(T) 2(T)
n-p
0
1
1
/V
2
[i(T)
2
(T)+i(i)
2
(T)]
n-p
0
0
1/V2 [1(T)2(T)-1 (T)2(T)]
fu nksiy asi ham sim m etrik , spin fun k siy asi 
S
= 0 b o ‘lgani uchun 
antisimmetrik ikkita bir xil proton 
S
holatda spinlari parallel holda bo‘la 
olmaydi, albatta antiparallel bo‘lishi kerak. Demak,
= 0), 
V s ^ - V s (s = 0),\\>T^ \ \ > T:
(T =
1) ( - l ) 1+s+r = (-l)<»o+1 = _ l. 
’
Bunda 
n-n
ta’sirlashuv ham 
p-p
ta’sirlashuv kabi bo‘ladi.
2) 
Xuddi shuningdek, 
n-p
ta’sirlashuvda 
(T = 1,1 =
0, 
S =
0) 
izotopik spin funksiyasi simmetrik, chunki 
n, p
lar uchun 
T =
1/2 o ‘rin 
almashtirish bilan 
T
o‘zgarmaydi, spinlari antiparallel holatda, shuning uchun 
spin to‘lqin funksiyasi antisimmetrik bo‘ladi.
Shunday qilib, \(/7vj/7(/ = 0) - simmetrik, vj/^—>—M
) s (S
= 0 ) -
antisimmetrik, V|/ 
> xj/ 
r (T=
1) simmetrik bo‘ladi. ( - l ) 1+s+r= (—1)&+0+1 = - 1.
3) 
n-p -
ta’sirlashuv spinlari bir xil yo‘nalgan 
T = 0; l = 0; S = \, u
holda ( - l ) 1+5+r = ( - l ) 0+w> = - 1.
Yuqoridagilardan ko‘rinib turibdiki, 
s
holatda (izotopik spin kvant sonini 
inobatga olinganda) istalgan ikkita nuklon ta’sirlashuv to‘lqin funksiyalari 
antisimmetrik Pauli tamoyilini qanoatlantiradi.
Bu qoidani faqatgina 
S
holat uchungina emas, balkim istalgan holatlar 
uchun ham qo‘llash mumkin. Masalan: 
P
holat (/ = 1) bo‘lsa, koordinatalar 
to ‘lqin funksiyasi antisimmetrik, agar 
T
= 0 (izotopik spin funksiyasi 
antisimmetrik) bo‘lsa, spin funksiyasi 
S =
0 (simmetrik) boMishi; 
T =
1 
(simmetrik) boMsa, spin funksiyasi 
S =
1 (simmetrik) boMishi lozim, ya’ni: 
(_ l)i+s+r = (^y+s+o = 
s = Q.
( - I
)1+S+T =
(-1 ) 1+s+1 
= - l S = l.
Shunday qilib, nuklonlar ta’sirlashuvini koordinata, spin va izotopik spin
62
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

kv an t sonlari o rq ali ifo dalab , P au lin in g u m u m lashgan tam oyilig a 
bo‘ysunishligini ko‘rsatish mumkin.