Узбекистон республикаси олий ва урта

 

 

 

---

 

8 

Biologik nobudgarchilik 

 

Mas

sa

d

a 

y

u

k

o

li

sh

 

 

1. Nafas olishi 

 

Si

fa

td

a 

y

u

k

o

li

sh

 

 

 

 

 

2. Donning kukarishi 

 

 

 

 

 

3. Mikroorganizmlarning rivojlanishi 

 

 

 

 

 

4. Zararkunanda va kanalarning rivojlanishi 

 

 

 

 

 

5. Uz - uzidan kizish 

 

 

 

 

 

6. Kemiruvchilar tomnidan kirilishi 

 

 

 

 

 

7. Qushlar tomonidan kirilishi 

 

 

Mexanik nobudgarchilik 

 

 

1. SHikastlanish 

 

 

 

 

 

2. CHanglanib yukolish 

 

 

 

 

 

 

3. Sochilish 

 

 

 

1-rasm. Saqlashda don nobudgarchiligiga olib keluvchi sabablar. 

 

Don mahsulotlari sifatining pasayishiga olib keladigan boshqa bir sabab uning 

xaddan  tashqari uzok  muddat  saqlanishi  bilan  boglikdir.  Har  kanday  mahsulot xatto 

optimal  sharoitda  saqlanganda  har  ma`lum  bir  uzok  muddatga  chidamlilik 

xususiyatini  namoyon  qiladi.  Kandaydir  muddatga  saqlanishi  muljallanib,  undan 

ortikcha  saqlanib  eskira  boshlagan  mahsulotning  haridorgirlik  xususiyati  yukoladi. 

Ko`pgina  un  va  yorma  turkumi  ikkinchi-uchinchi  saqlanish  yilida  uz  sifatini  keskin 

yukotadi. Ikki-turt yil ichida esa don urug`lik xususiyatlarining pasayishi kuzatiladi. 

Oziq-ovqat va omixta em ishlab chiqarishga muljallangan boshoqli va dukkakli ekin 

donlari uzok muddatga chidamlirok bo`lib hisoblanadi. Birok ularda vakt utishi bilan 

(7...15  yildan  keyin)  odatda  texnologik  va  oziq-ovqatga  yaroklilik  xususiyatlarining 

pasayishi  kuzatiladi.  SHunday  qilib,  eskirish  holati  saqlanayotgan  don  mahsulotlari 

va urug`larning davriy almashinuvi, hamda sifatining sezilarli yomonlashuviga kadar 

uz  vaktida  sotilishiga  bo`lgan  zarurat  mukarrarligiga  olib  keladi.  Sifatini 

yomonlashtirmasdan saqlash - zaruriy shartdir.