A n V a r c h o r iy e V

o‘z faoliyatining osmon bilan bog'liqligi uchun o‘z taqdiridan
hamjsha minnatdor bo‘lmog‘i kerak.
Vkonfutsiyning fikriga ko‘ra, osmon va yerda tug'ilganlar ichida
eng qudratlisi insondir. Inson o‘z mohiyatiga ko'ra yaxlit, bir
butundir. Shuning uchun ham odamlar o‘z tabiatiga ko'ra bir-
birlariga yaqindirlar. Lekin o'zlarining xulq-atvorlari, urf-odat-
lariga ko‘ra bir-birlaridan yiroqdirlar3. Inson o'zining ichki mo­
hiyatiga ko'ra boshqalarga yaxshilik qilishga, ezgulikka moyilligi
bor. Xususan, boshqalarga xayrixohlik (jen), adolatparvarlik (i),
samimiyat (sin), urug'-aymoq, qavm-qarindoshlarga hurmat
(syao), hukmdorga sadoqat (chjun) shular jumlasidandir. yLekin
bunday olijanobliklar insonning amaliy faoliyatida birdan namo­
yon bo'ladi, deb bo'lmaydi. Hamma ham bunday olijanoblik-
lardan huzur-halovat oladi, deb ham bo'lmaydi. ^Yaxshi odam
o'zining olijanob ishlarida yuksak axloqiy prinsi plarga asoslanadi.
O'sha axloqiy prinsiplar asta-sekin insonning tashqi qiyofasida,
amaliy faoliyatida namoyon bo'la boshlaydi./ Turli urf-odatlar,
rasm-rusumlar va udumlar axloqiy prinsi plaming ro'yobga chi­
qishi uchun ichki impuls berady Kim o'zining qalbi va aqli
К о н ф у ц и й .
Л у н ь ю й . И з р е ч е н и я . М ., 2000.
2 Д р е в н е к и т а й с к а я ф и л о с о ф и я . В д ву х т о м ах . Т о м 1. М ., 1972, 153-b e t.
Д р е в н е к и т а й с к а я ф и л о с о ф и я . В д ву х то м ах . Т о м 1. М ., 1972, 171-b e t.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

imkoniyatlaridan to‘la foydalansa, o'zligini namoyon qiladi.
^O'zligini namoyon qila turib, butun borlig‘ini namoyon qiladi1.
\Shunday qilib, mashhur xitoylik mutafakkir insonparvarlik bi­