Microsoft Word kuk turklari asiri ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
90
ko‘milmagani ham meni shubhalantirgandi... Haqiqiy yahudiy hech qachon o‘limidan 
yetti kun keyin ko‘milishi kerakmas!» 
O'sha mahal men uning tomog‘i va bo‘yni atrofida ham kesiklar bo‘lishi mumkinligiga 
qiziqdim, lekin Noam javob berish o‘rniga ko‘zini olib qochdi. O'shanda nechog‘li to‘pori 
va sodda bo‘lganimni endi tushundim... 
125
Haqiqatda men bu hikoyadan xabarim bor edi, chunki uni allaqachon uchratgandim! 
Zev o‘z kundaligida Rohib Valaamovning Dandan Uylig ismli uyg‘urning noma'lum 
manbasidan keltirgan iqtibosini eslatib o‘tadi., To‘rtburchak yahudiy yozuvida qandaydir 
«Ahbar» tomonidan yozilgan o‘sha manbaga ko‘ra, Valaamov va Zev bir yahudiy ruhoniy 
bilan munosabatda bo‘lgan. Yahudiy O'n-O'q qabilasining Ko‘k Turklari mahkamasiga 
yuborilgan ikki elchisidan biri ikkinchisining tobutini ko‘tarib, ortiga qaytib kelgan. 
«O'g‘uz-Bilga tamg‘achi Makrach solingan tobutni yelkasiga olib, O'n Xushxabarning 
ko‘plab bilimdonlari bilan ortga qaytib keldi. O'g‘uz-Bilganing o‘zi juda azob chekkandi: 
uning yuziga chuqur chandiq tushgan, tili kesilgandi va dinni yangi qabul qilganlar 
dashtning o‘rtasidagi zindondan qanday qilib qochishgani to‘g‘risidagi fojeiy hikoyani 
aytib berishdi. Lekin tamg‘achi Makrachning jasadi yuvilganda, uning xotini bu eri 
emasligini bilib, yig‘lay boshladi. Kattalar jasadni tezroq ko‘mishga buyurib, xotinning 
qilig‘ini g‘am va uzoq judolikning natijasiga yo‘yishdi, lekin bu voqea baribir shubha 
tug‘dirdi. Afsuski tili kesik Bilga-O'g‘uz o‘zicha bir nimalar deb gapirmoqchi va 
tushuntirmoqchi bo‘lar, lekin uni hech kim tushunmasdi. «Elchiga o‘lim yo‘q» - bu hatto 
dushmanlar o‘rtasida ham mangu qoida edi, biroq ana shu qoida buzildi, shunday qilib, 
O'n-O'q qabilasi Iloh nomi bilan ko‘k turklariga qarshi urush e'lon qildi... 
Lekin na Zev, na Valaamov va na noma'lum manba dasht o‘rtasidagi O'n-O'q qabilasiga 
kelgan dinni yangi qabul qilganlar to‘g‘risida hech nima demagan. 
126
Afg‘onistondagi Mozori Sharifga yetib kelganimda, bu qo‘rqinchli tush boshlangan joyga 
borgan sari yaqinlashib kelayotganimni tasavvur qilolmasdim. Mashhur ziyoratgoh 
yaqinidagi bozor yonida BMT xodimi bo‘lgan mahalliy yigitni uchratib qoldik, u bu yerdan 
Shinjondagi eng mashhur shahar - Qoshg‘arga bormoqchi ekanliklarini aytdi. Rumiyning 
taqdir haqidagi rivoyatini bilasizmi? Uning aytishicha, kunlarning birida boyning 
xizmatkori bozordan hafsalasi pir bo‘lib qaytib keladi. «Senga nima bo‘ldi?», - so‘raydi 
undan xo‘jayin. «Men bozorda Ajalni ko‘rdim, u meni qo‘rqitdi. Men undan qochib, to‘g‘ri 
uyga keldim. Shuncha yil chin dildan xizmatingizda bo‘ldim, agar mumkin bo‘lsa, 
otingizni berib tursangiz, men Hindistonga qochib ketsam.» - «Albatta!», degan javob 
bo‘ladi. Shundan keyin xizmatkor otni olib, u mamlakatdan chiqib ketadi. Keyinroq, 
xo‘jayin bozorga borib, u ham Ajalni ko‘radi. «Nega mennig xizmatkorimni qo‘rqitding? 

---

Ko‘k Turklari asiri (roman). Nouman Smaylz