Microsoft Word kuk turklari asiri ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
20
qizning boshqa mijoz oldiga ketganini aytdi. Hushim uchib ketdi. Yo‘q, bu yigitning 
odatiy yo‘sinda gapirayotganidan emas, balki ayni paytda tushunishni istamayotganim 
narsani anglaganimdan shu holga tushdim. Shia Chang chindan ham fohisha ekan! Men 
esa u bilan ishqiy o‘yinlarga berilib ketibman... Naqadar bachkana voqea! 
25
Bunga javoban Fiona menga Luk haqida gapirib berdi. Umuman olganda, uning Ko‘k 
Turklari bilan qiziqishi qo‘lyozmalar boisidan emas, balki faqatgina o‘sha turklarning 
deyarli barcha dinlarga e'tiqod qilganlari sababidan edi. Luk turli dinlarni solishtirar 
ekan, ular avvalo tilni, keyincha insonning mentalitetini o‘zgartirishi faktini aniqlashga 
harakat qildi. Uning fikriga yoki o‘zi aytganiday, «nazariya»siga ko‘ra, dunyoda yahudiy 
va arablar kabi «Xudo tanlab olgan» xalqlar bor. Alloh ular bilan bevosita 
gaplashaveradi. Qolganlar esa boshqalarning yo‘l-yo‘rig‘iga «Xudo unut» tillari-yu o‘y-
fikrlarini moslashtirishlari lozim. U bu nazariyani deyarli barcha dinlarga e'tiqod qilgan 
qadimgi turklar misolida isbotlashga qaror qildi. Turfa dinlarning «zug‘umi» ostida 
xalqlarning tili qanchalik o‘zgarganini solishtirish maqsadida ishni turli muqaddas 
matnlarning qadimgi turkiycha tarjimalarini to‘plashdan boshladi. Bu borada islom, 
nasroniy, buddist, Manixey va shamanizmga oid matnlarning inglizchasini osongina 
topdi-yu, biroq uning maqsadi bu matnlarni asl turkiydagi muqobillari bilan 
solishtirishdan iborat edi. Shu tariqa bir necha yilni qadimgi turkchani o‘rganishga 
sarfladi. Ular bir-biri bilan tanishishdi. Fionaning ota-bobolari oltoylik bo‘lib, u Lukka 
buvisidan qolgan juda ko‘p naqllarni aytib berar va fursati bilan Luk yo‘liqqan asosiy 
muammolarni ta'kidlab o‘tardi. Luk taqqoslash asoslarini yaxshi bilmasdi. Barcha 
muqaddas matnlar qachonlardir tarjima qilingandi. Magar muqaddas turk tilining 
«tabiiy», «neytral» holati qanday ekanini Luk bilolmadi. Qizning ertak va afsonalari 
ta'siri o‘laroq, u shuni kashf qildiki, qadimgi turklarning qadim Xudosi - Tangriga e'tiqod 
qiluvchi bir qatlam mavjud bo‘lgan. Shundan keyin u asta-sekin Tangri degan so‘z bor 
qo‘lyozmalarni izlashga tushdi. Shu yo‘sinda men uni uchratib qoldim.
Fiona menga Ang‘iz Yer to‘g‘risida gapirib berdi, u Moviy Samo Insoniyat O'g‘lonlariga 
nimadir berganini aytgandi (men buning neligini unutib qo‘ydim), qisqa qilib aytganda, 
bu bizning o‘zaro munosabatimizda xuddi Noamga o‘xshash bir nimadir edi va shu bois 
men chalg‘ib ketdim... 
O'sha payt men na O'lik Shahardagi darvish va na Urumchida qoldirganim plyonka 
haqida unga so‘zladim, lekin shuni his qildimki, biz ayni paytda Luk bilan bir tomonda 
edik. Moviy samo yorqin quyoshga ham, qora bulutga ham birday taalluqli bo‘lganiday, 
Luk nomidan mening rashkim kelib turardi. 
26
«Pokiza jannatiy tartib ilmlari ichida mavjud ekanmiz, biz - ikki asosiy va uch 
o‘zgaruvchan qoidalar - jannatiy borliqning yorqin asosini va do‘xaxning zim-ziyo tubini 
bilamiz. Hali osmon va yer mavjud bo‘lmagan vaqtda, nima bo‘lgan deya, so‘rarkanmiz, 

---

Ko‘k Turklari asiri (roman). Nouman Smaylz