Soliq akademiyasi

Madaniyatshunoslik fanining quyidagi bo’limlari mavjud: 
 
1. Madaniyat falsafasi-
madaniyatdagi murakkab va ko’pmaqsadli jarayonlarni tahlil 
qilishda yondashuvning eng umumiy tamoyillarini namoyon qilib, qiyosiy tahlil, tasniflashga 
asoslanadi. Madaniyatni falsafiy anglash, falsafiy asoslash bilan bog’liq materialistik, 
pozitivistik, ob’ektiv idealistik va boshqa ko’plab qarashlar mavjud. Ularning har birida 
insonning tabiat va ijtimoiy guruh (sotsium) olamida jismoniy, ma’naviy va ruhiy hayot 
faoliyatining shakllanishi va rivojlanishini nazariy tushuntirish usullari va o’ziga xos tahliliy 
uslublari ishlab chiqilgan. 
2. Madaniyatning tuzilish shakli (morfologiyasi)-
insonga bog’liq bo’lmagan va 
jamiyatda mustaqil mavjud bo’lgan madaniyatning o’ziga xos shakli uning tadqiqot predmeti 
hisoblanadi. Madaniyat rivoji jamiyatning ichki qonuniyatlariga o’zaro bog’liqdir, deb 
hisoblovchi madaniyat morfologiyasi taqqoslash, tahlil va boshqa uslublar asosida madaniyat 

---

5 
rivojlanishining manbai va omillarini ochishga urinadi. Uning mavjudlik davri u yoki bu 
madaniyatning paydo bo’lishidan to inqirozigachadir. 
3. Madaniyat sotsiologiyasi-
biron bir jamiyatdagi mavjud madaniyatning aniq 
jarayonlarini o’rganish bilan shug’ullanadi; bu har xil sotsiologik axborotlarni to’plash, qayta 
ishlash va tahlil qilish bilan bog’liq bo’lgan madaniyat jarayonini emprik (tajriba) tadqiq qilishda 
ma’lum madaniyat sharoitida kishilarning o’zaro munosabatlarida, sotsiomadaniyat toifalarida 
namoyon bo’ladi. 
4. Madaniyat tarixi –
har bir madaniyatni noyob va asl hodisa sifatida o’rganadi; 
shuningdek, turli madaniyatlarni o’zaro taqqoslaydi, ularning o’zaro munosabati va o’zaro ta’siri, 
zamon va makondagi ularning farqlarini madaniy taraqqiyotidagi o’ziga xos va umumiy 
tomonlarni tadqiq etadi.