Geog-8-uzb indd

Iqtisodiy geografik o‘rni.
Har qanday davlatn ng r vojlan sh n tashq
qt sod y aloqalars z tasavvur et b bo‘lmayd . Tashq qt sod y aloqalar 
m qyos esa xalqaro mehnat taqs mot , qolaversa, qt sod y geograf k o‘r n 
mko n yatlar ga bog‘l q. Inson yat taraq q yot n ng muayyan bosq chlar da 
y r k xalqaro savdo yo‘llar muh m om l bo‘lgan.
Iqt sod y geograf k o‘r n mkon yatlar davr o‘t sh b lan o‘zgar sh
mumk n. Bunga s yos y voqealar, y r k tab y boyl k zax ra lar n ng top l sh
va shlab ch qar l sh , transport vos talar n ng takom llashuv kab lar sabab 
O‘ZBEKISTONNING GEOGRAFIK O‘RNI
2-dars
2-dars
http://eduportal.uz

---

6
bo‘lad . Bun
yurt m z qt sod y geograf k o‘rn da ro‘y bergan o‘zgar sh lar 
m sol da ko‘r b ch qam z.
Ma’lumk , m loddan avvalg II asrdan to m lod y XVI asrgacha Sharqn
(H nd ston, X toy) G‘arb (Yevropa mamlakatlar ) b lan bog‘lab turgan aso-
s y savdo yo‘l – «Buyuk Ipak yo‘l » O‘rta Os yo orqal o‘tgan. Nat jada 
O‘rta Os yo bozorlar da mol ay rboshlash avj ol b, u hunar mandch l k va 
dehqon ch l kn ng taraq q yot , shahar lar, fan, madan yat ravna q ga j dd y 
turtk bo‘lgan. Key nchal k Sharq b lan G‘arb o‘rtas dag savdo yo‘llar
quruq l kdan deng z-okeanlarga ko‘chgach, O‘rta Os yo qt sod y geograf k 
o‘rn dag qulayl k barham topgan.
XIX asr ox rlar da O‘rta Os yoda tem r yo‘l qur ld . Nat jada Samarqand, 
Toshkent ka b y r k shaharlar tem ryo‘l orqal Ross ya n ng markaz y rayon-
lar b lan bog‘lan b, O‘zbek ston hudud n ng qt sod y geograf k o‘rn yana 
qulayl k kasb eta boshlad . Ammo sho‘ro davr da qt sod y geograf k o‘r n 
qulayl k lar dan asosan sob q Itt foq manfaatdor ed .
Ma’lumk , O‘zbek ston och q deng z (okean)ga bevos ta ch q sh mko-
n yat ga ega bo‘lmagan, dunyo okean ga ch q sh uchun kam da kk davlat-
n ng hudud n kes b o‘t sh zarur bo‘lgan dunyodag kk mamlakatn ng b r
h soblanad . Ikk nch s L xtenshteyn davlat d r. Shun ng uchun O‘zbek ston 
transport tuz lmas n takom llasht r b, dunyo okean ga ch q shn ng eng maq-
bul va shonchl yo‘nal shlar n tanlash boras da chora-tadb rlar ol b bord .