Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Экологик фондлар – Ўзбекистон Республикаси Ва
-
зирлар Маҳкамаси томонидан тасдиқланган Низом асосида 
ташкил этилади. Қабул қилинган қонун ҳужжатларига кўра 

---

400
экологик фондлар уч хил даражада, яъни Республика эколо
-
гик фондлари, вилоятлар, туман ва шаҳар экологик фондлари 
фаолият кўрсатади. 
Экологик фондларнинг вазифалари қилиб 
қуйидагилар белгиланган: а) 
атроф табиий муҳит сифатини 
яхшилаш ва аҳолининг экологик хавфсизлигини таъминлаш-
га йўналтирилган дастурлар ва илмий техник лойиҳаларни 
молиялаштириш ва кредитлаш; б) табиатни мухофаза қилиш 
тадбирлари ва дастурлари учун молиявий ресурсларни жалб 
қилиш; в) табиатдан оқилона фойдаланиш ва экологик соф 
технологияларни жалб этишни иқтисодий рағбатлантириш; 
г) экологик таълим ва тарбиянинг ривожланишига кўмакла
-
шиш. Ў
збекистон Республикасининг “Табиатни мухофаза 
қилиш тўғрисида”ги қонунига мувофиқ экологик фондларни 
шакллантиришнинг қуйидаги манбалари белгиланган: 1) 
кор
-
хона, бирлашма ва ташкилотларнинг атроф табиий муҳитга 
чиқарган ифлослантирувчи моддалари, чиқиндилари ва 
бошқа манбалар учун тўловларидан; 2) хавфли моддаларни 
чиқарганлик учун жарима тўловлари ва меъёридан ортиқ ва 
норационал равишда табиий ресурслардан фойдаланиш учун 
тўловлардан; 3) корхоналарнинг хўжалик фаолияти натижа
-
сида табиатдан фойдаланиш қонунчилигининг бузилиши ва 
шу асосда давлатга келтирилган зарарни қоплаш мақсадида 
олинадиган тўловлардан; 4) овчилик ва балиқчилик восита
-
ларини мусодара қилиш ҳамда ноқонуний йўл билан овлан
-
ган маҳсулотларни сотишдан келадиган даромадлардан; 5) 
фонд маблағларини бошқа юридик шахс фаолиятларида пай
-
чилик асосида иштирок этиши натижасида олинадиган диви
-
дентлардан, жамғарма фоизларидан олинадиган даромадлар
-
дан; 6) корхона, ташкилот, муассаса ва аҳоли томонидан бе
-
риладиган ихтиёрий бадаллар (шу жумладан, хорижий юри
-
дик ва жисмоний шахслардан тушадиган тушумлар)дан таш
-
кил топади. 
Экологик фондлар маблағларини ишлатишнинг 
асосий йўналишлари қуйидагилар: а) 
корхоналарга қайтариш 
шарти билан имтиёзли кредитлар ва ссудалар ажратиш; б) 
табиатни мухофаза қилишга йўналтирилган маҳсулотлар иш
-

---

401
лаб чиқарувчи корхоналарнинг устав фондларини шакллан
-
тириш учун маблағ ажратиш; в) корхоналарнинг қўшимча 
инвестицион ресурслари жалб этишни рағбатлантирувчи 
лойиҳаларни молиялаштиришда пайчилик асосида иштирок 
этиш; г) табиатни мухофаза қилиш лойиҳаларини амалга 
оширувчи корхоналарга тижорат банклари томонидан ссуда 
ва кредитлар беришни кафолатлаш.