Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Кўнгилли экспорт чеклашлари (КЭЧ) – ташқи савдо 
ҳамкори томонидан иккинчи бири билан келишилган ҳолда 
экспорт операциялари ҳажмини чегаралаш.
Кўпқиррали инвестиция кафолати агентлиги – ри
-
вожланаётган мамлакатларга хусусий чет эл капиталининг 
кириб келишини рағбатлантириш учун тузилган бўлиб, шу 
билан бирга у мамлакатлардаги сиёсий хавф-хатарни юм
-
шатиш воситаси ҳамдир. Вазиятни юмшатишга чет эл ин
-
вес-торларига кафолат бериш, суғурталаш йўли билан эри
-
шилади. Агентликка 145 мамлакат аъзо ҳисобланади. Яна 19 
ривожланаётган, ўтиш даврини бошдан кечираётган мамла
-
кат инвестиция кафолати бўйича агентликка аъзо бўлиш та
-
лабларини бажаришга киришган. Агентлик ривожланаётган 
давлатларга инвестиция оқимини йўналтирган ҳолда амалий 
ёрдам кўрсатмоқда.
Купон – 1) фоиз ёки дивиденд берилганда қимматли 
қоғознинг қирқиб олинадиган бир қисми; 2) вақтинча, пул 
тақсимлаш бирлиги.
Кўринмас қўл принципи – А. Смит томонидан ишлаб 
чиқилган бўлиб, у ўзининг «Халқлар бойлигининг табиати 
ва сабаблари тўғрисида тадқиқот» (1776 й.) деган китобида 
инсонни фаоллаштирадиган асосий рағбат шахсий манфа
-

---

217
атдир деб кўрсатади. Инсон ўз шахсий манфаатини амалга 
оширишга, яъни фойда олишга интилиб меҳнат тақсимоти 
шароитида қандайдир товар ёки хизмат турини яратади, 
бошқаларга етказиб беради, ўз капиталини кўпайтиради ва 
шу интилишда ўзи билмаган ҳолда жамият тараққиётига 
ҳисса қўшади деб тушунтиради. У капитал, товар, ишчи 
кучи ва бошқа ресурсларнинг эркин ҳаракатини таъминлаш 
принципини илгари суради.
Курс – акция, облигация, бошқа қимматли қоғозларнинг 
олди-сотдисига қўйиладиган баҳо; қоғоз пуллар курси улар
-
ни олтин валютада ёки бошқа мамлакат валютасида акс эти
-
ши.
Куртаж – биржа битимини амалга оширганда восита
-
чилик учун брокерга бериладиган мукофот. Куртаж ставка
-
лари қимматли қоғозлар ва товарлар тоифасига, битимлар
-
нинг тури ва ҳажми хусусиятларига боғлиқ бўлади. Унинг 
миқдорлари биржаларнинг устав (низом)лари ёки биржа 
битими қатнашчилари ва брокер ўртасидаги келишув билан 
белгиланади.