Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Капитал қурилиш 
– 
асосий фондларни янги корхона 
қуриш, мавжуд корхоналарни қайта тиклаш, кенгайтириш, 
техник жиҳатдан қайта қуроллантириш ва замонавийлашти
-
риш йўли билан яратиш ва мукаммаллаштириш жараёни.

---

192
Картел – бир тармоқ тадбиркорлари ўртасидаги нарх-
лар, маҳсулот сотиш бозорлари, ишлаб чиқариш умумий 
ҳажмидаги уларнинг улушлари, маҳсулот ўлчамлари ва шу 
кабилар ҳақидаги келишувдир. Картел (фр. ва итал. – қоғоз, 
ҳужжат) – монополистик бирлашма шакли; бир тармоққа 
оид корхоналар ўртасида баҳо, маҳсулот сотиш бозори, иш
-
лаб чиқаришнинг ҳажми, патентларни алмашиш, ишчи кучи 
ёллаш ва шу кабилар тўғрисидаги томонлар келишуви. Кар
-
тел келишуви ҳамма вақт ҳужжат билан расмийлаштирил
-
маслиги мумкин. Мазкур келишувда қатнашаётган барча 
фирмалар ўзларининг ҳуқуқий, молиявий, ишлаб чиқариш 
ва тижорат эркинлигини сақлаб қоладилар. Дастлабки кар
-
теллар XIX асрнинг охирларида вужудга келган эди. Fapбий 
Европа мамлакатларида картеллар тегишли давлат органлари 
томонидан қайд қилиниши шарт. Картеллар АҚШда қонун 
билан бекор қилинган. Бироқ ҳозирги Халқаро иқтисодий 
муносабатлар ва жаҳон бозорида бундай битимлар кенг 
қўлланилади.
Касаначилик – йирик саноат корхоналари билан ту
-
зилган шартнома асосида уй шароитида маҳсулот ишлаб 
чиқариш ёки хизмат кўрсатиш.
Касса лимити – корхона кассасида доим бўлиши мум
-
кин бўлган пул маблағларининг суммаси. Бу сумма кунлик 
майда харажатлар учун ишлатилади. Уни банк корхона билан 
келишган ҳолда шу корхона шароитини ҳисобга олиб бел
-
гилайди. Лимитдан ортиқ суммадаги меҳнат ҳақини тўлаш 
учун банкдан олинган кундан ташқари уч кунгача бўлган 
муддатда бўлиши мумкин. Назорат вақтида кассада сабабсиз 
лимитдан ортиқча пул маблағи аниқланса, 80– счётнинг кре
-
дитига ёзилади ва кассир қоидани бузган ҳисобланади.
Кассир – касса пулини қабул қилиш, сақлаш ва бериш 
мажбурияти юклатилган жавобгар шахс. Кассир ёзма ра
-
вишда моддий жавобгарлик ҳақида мажбуриятни ўзининг 
бўйнига олади. Кассир ўз иши жараёнида касса жараёнлари 
ҳақидаги низомга амал қилиши зарур. Пулни қабул қилиш ва 
беришда кассир корхона раҳбари ва бош бухгалтернинг им
-

---

193
золари билан тасдиқланган ҳужжатларга асосланади. Касса
-
даги пул маблағлари ҳисобини кассир кассанинг китобида 
олиб боради.