Toshkent tibbiyot akademiyasi ergashev u. Y. Xirurgik kasalliklar

Operatsiya vaqtida ishlarni tashkil etish. 
Xirurgning o‘z assistentlariga 
ketma-ket beradigan tanbexlari, sifatli asbob-uskunalarni tayyorlamagani yoki 
ularning yo‘qligi tufayli operatsiya hamshirasiga qiladigan ta’nalari bemorning 
ruhiyatiga juda yomon ta’sir ko‘rsatadi, uning hayoti va sog‘ligi xavf ostida 
qolgandek tuYuladi. 
Operatsiya vaqtida murakkab ahvol Yuz berganda ham xirurg o‘zini vazmin 
tutishi kerak. Agar u mo‘ljallangan operatsiyani qila olmaydigan bo‘lsa yoki Yuz 
bergan murakkab ahvolni bartaraf etishning uddasidan chiqa olmasa, bunday 
hollarda darhol malakali shifokorlarni chaqirishi va maslahatlashishi lozim. 
Operatsiya hamshirasi
xirurgning mas’ul yordamchisi hisoblanadi. U 
operatsiya zalidagi ishlarni tashkil qiladi, aseptikaga javob beradi va o‘z qo‘l 
ostidagilarga rahbarlik qiladi. U aseptikaga rioya qilinishini sinchkovlik bilan 
kuzatib turadi. Operatsiya qiluvchi xirurg, assistentlar va talabalar aseptika 
talablarini buzmasligi, qolaversa, operatsiya hamshirasining ko‘rsatmalarini so‘zsiz 
bajarishlari shart. Operatsiya tugagandan so‘ng operatsiya hamshirasi katta 
tamponlarni, salfetkalarni sanab chiqadi, asboblarni hisoblab ko‘radi (bo‘shliqlarda 
va to‘qimalarda yot jismlarning qolishining oldini olish uchun) va ularni Yuvib 
asbob-uskunalar javoniga qo‘yadi, keyin operatsiya zalini navbatdagi yoki ertasi 
kuni bo‘ladigan operatsiyaga tayyorlaydi. 
OPERATSIYADAN KEYINGI DAVR 
Bu davr operatsiya tugaganidan, to bemorning mehnat qobiliyati tiklanguncha 
yoki ahvoli barqarorlashguncha (kasallikning operativ davolash natijasi aniqlanadi) 
o‘tgan vaqtni o‘z ichiga oladi (11-rasm). Sog‘ayish davri xirurgik operatsiyaning 

---

67 
o‘zi kabi muhimdir. Operatsiyadan keyingi davrda yo‘l qo‘yilgan xatolar og‘ir 
asoratlarni keltirib chiqaradi. 
Operatsiyadan keyingi davrda quyidagi bosqichlar kuzatiladi: dastlabki 
bosqich - operatsiyadan keyingi dastlabki 3-5 sutkani o‘z ichiga oladi; kechki 
bosqich - operatsiyadan keyingi 2-3 haftadan iborat, ko‘pincha u bemor 
kasalxonadan chiqib ketgunga qadar davom etadi. 
11-rasm