O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti agronomiya va biotexnologiya fakulteti

Osma idishli 
(stakanli) rotorlar. Bu rotorlarda sentrifuga probirkalari vertikal 
holatda joylashtiriladi (osib qoʼyiladi), aylanganda hosil boʼlgan markazdan 
qochma kuchlar gorizontal holatga oʼtib, oʼqning aylanish burchagi 90oni tashkil 
etadi. Vucket rotorlarda ham konvektsion oqimlar kuzatiladi, biroq ular kuchli 
emas. Konvektsiya natijasida markazdan qochma tezlik taʼsirida zarrachalar oʼq 
aylanishiga qatʼiy boʼlmagan proportsional holatda yoʼnalish boʼylab choʼkadi. 
Xuddi burchakli rotorlardagidek, zarrachalar probirka devorlariga urilib, sirpanib 
tubga choʼkadi. 
Zonal rotorlar
. Bu rotorlar alyumin yoki titan qotishmasidan tayyorlanadi, chunki 
ular juda kuchli markazdan qochma tezlikka bardosh bera oladilar. Zonal rotor olib 
qoʼyiladigan qopqogʼli, silindr qasqondan tarkib topgan, rotorning ichida tor 
ariqchalari boʼlgan krestsimon, yaʼni uzaro kesishgan kism boʼlib, unda yuklovchi 
qurilma yordamida zichlik gradienti oshirib berib turadi. Krestsimon kism 

---

rotorning boʼshligʼini 4 sohaga boʼlib turadi. Rotorni 3000 ob\min.ga yaqin 
tezlikda aylanishidan uning toʼlishini amalga oshirish mumkin. Аvval rotorni 
zichligi kamroq boʼlgan qavat bilan toʼldiriladi, chunki ular boʼshliqning 
chekkalarida taqsimlanadi. zichligi kattaroq boʼlgan qavatlarni qoʼshganda kam 
zichlikka ega boʼlgan qatlamlar markazga toʼxtovsiz kelib qoʼshiladi. Bundan 
markazda zichligi past, chekkada esa zichligi yuqori boʼlgan eritmalar ajraladi. 
Keyin namuna kiritiladi va rotorning aylanishi berilgan aylanish doirasigacha 
yetkaziladi. Namuna komponentlarini ajratishda izopiknik 
sentrifugalash
 turidan 
foydalaniladi. Qatlamlarni aralashib ketishini oldini olish uchun, rotor 
yengillashtiriladi, bu esa 3000ob\min. ga yaqin tezlik bilan aylantirilayotgan 
rotorning yuqori zichlik eritma fraktsiyalarini siqib chiqarish bilan amalga 
oshiriladi. Fraktsiyalar probirkalarga yigʼib olinadi, har qaysidagi eritma zichligi 
aniqlanadi, spektrofotometrning 280 nm tulqin uzunligida oqsilning miqdori, 
hamda fermentativ faolligi oʼlchanadi. Аjratib olingan fraktsiyalar keyinchalik 
burchak rotor yordamida quyultiriladi.