1-ШЎъба: педагогик технологиялардан самарали фойдаланиш муаммолари ва ечимлар

 
Насридинов С. С. - А.АВЛОНИЙ номидаги 
 ХТТРМХҚТМОИ катта ўқитувчиси 
 
Хозирги жадал ривожланиш даврида турли шарт-шароит ва 
омилларга боғлиқ бўлган ҳар хил жараѐнлар содир бўлади. Инсон 
жараѐнларнинг бориши учун зарур шароитларни ўзгартирган ҳолда 
уларнинг характерига ҳам таъсир кўрсатади, уларни ўзгартиради ва 
ўзининг мақсадларига мослаштиради. Жараѐннинг табиий кечишига 
бундай аралашув, жараѐн боришини мақсадли ўзгартириш – инсон 
бошқарув фаолияти 
моҳиятини ташкил этади. Умуман олганда, бошқарув 
инсон онгли фаолиятининг барча томонлари ва ҳолатларини қамраб олади. 
Шунинг учун таълим тизимида қарор қабул қилиш шарт-шароитлари, 
субъектив ва психологик омиллар ҳамда таълим тизимини ташкил этишга 
ахборот технологияларидан фойдаланиб бошқарув муаммоларини ечиш 
даркор бу таълим тизимини такомиллаштириш билан боғлиқ бўлган 
бошқарув қарорларини қабул қилиш жараѐнида мухим ахамиятга эга. 
Шундай қилиб, кишиларнинг бошқарув фаолияти муайян жараѐнни 
қандайдир мақсад билан ташкиллаштиришни тақозо этади. Бу эса, 
бошқариш 
(
бошқарув)
деб аталувчи, муайян мақсадларга эришилишини 
таъминлаган ҳолда у ѐки бу жараѐнни онгли ташкиллаштиришдан иборат 
ҳатти-ҳаракатларнинг бажарилишига олиб келади. 
Кишиларнинг муайян ишларни бажаришга қаратилган ҳар қандай 
онгли ҳаракатларини тўғри қарор қабул қилишсиз тасаввур қилиб 
бўлмайди. Шуни ҳисобга олиб, айтиш мумкинки, 
бошқариш 
– бу қўйилган 
мақсадларга эришиш учун тўғри қарорлар қабул қилиш жараѐнидан 
иборатдир. 
Илмий-техника тараққиѐти жадал бораѐтган бизнинг давримизда фан 
томонидан ташкиллаштириш
 
ва бошқариш масалаларига катта аҳамият 
берилмоқда. Бугунги кунга келиб барча соҳаларда ахборот оқимининг 
ниҳоятда кучайганлиги, зарур ахборотни қайта ишлашга кетадиган 

---

276 
вақтнинг камайганлиги, иқтисодий тизимларда ички ва ташқи ўзаро 
алоқаларнинг мураккаблашганлиги бошқариш жараѐнида энг мақбул, 
оптимал қарор қабул қилишдан иборат масалани қийинлаштирмоқда. 
Ҳозирги пайтда мавжуд мураккаб техник ва иқтисодий тизимларни 
самарали бошқаришни махсус илмий тадқиқот ишларини бажармасдан 
амалга оширишни тасаввур қилиб бўлмайди. 
Муайян мақсадни кўзда тутган ҳолда маълум бир кетма-кетликда 
бажариладиган бошқариш операциялари 
бошқариш жараѐнини
ташкил 
этади. 
Бошқариш операциялари 
бошқарув объектига
йўналтирилган 
бўлади. Қандайдир 
объектни бошқариш
– талаб этилган ҳолатлар ѐки 
жараѐнларга эришиш мақсадида шу объектга таъсир кўрсатиш демакдир. 
Бошқарув объекти сифатида самолѐт, станок, электродвигатель ва шунга 
ўхшашларни кўрсатиш мумкин.