Mavzu: Mahsulot sifatini shakllantirish bosqichlari. Reja: 1

2.
 
Mahsulotni sifatini boshqarish. 
Texnik vazifa (TV) mahsulot tayyorlash uchun boshlang’ich asosiy hujjat 
bo’lib hisoblanadi. Unda mahsulotga texnik – iqtisodiy talablar, qaytarish tartibi va 
tayyorlash natijalarini qabul qilish ko’rib o’tiladi. 
Texnik vazifa talablariga standartga ziddiyatda bo’lgan qo’shimchalarga yo’l 
qo’yilmaydi. Texnik vazifa o’z-o’zidan bo’lajak mahsulotning texnik darajasini 
garovga qo’yadi. Mahsulotning muhim turlarini tayyorlashda Texnik vazifa sifat 
Mahsulotni tayyorlash GOST 15.001 «Tayyorlash sistemasi va 
mahsulotlarini ishlab chiqarishga qo’yish» bilan muvofiq holda 
quyidagilarni ko’zda tutadi: 
texnik vazifalarni tayyorlash; 
texnik va normativ hujjatlarni 
tayyorlash; 
mahsulot namunalarini sinash va 
tayyorlash; 
tayyorlash natijalarini qabul qilish. 

---

ko’rsatkichini, muvofiq perspektiv darajani, ya’ni sifat darajasini, dunyo 
bozoridagi eng yaxshi analogik sifatni aniqlashi kerak. Berilgan ma’lumotlarga 
ko’ra "sifat zahirasi" mahsulotni ishlab chiqarishga chiqish vaqtigacha uni muvofiq 
eng yaxshi yo’l bilan bir necha yil o’rin egallab turishini ta’minlash bilan, 
mahsulotni o’rganishga imkon beradi. 
Mahsulotlarning sifatini boshqarish va nazoratning statistik metodlari. 
 
Ob’ektiv omillar 
Sub’ektiv omillar 
Konstruktsiya 
ishlab 
chiqarish 
darajasi Nazorat vositasi va b. 
Professionallik 
mahorati. 
SHaxsiy manfaatdorlik 
1-rasm. Mahsulotni tayyorlashning umumiy sxemasi. 
Mahsulot sifatiga bevosita 
ta’sir qiluvchi omillar 
Rag’batlantiruvchi omillar 
Xom-ashyo, materiallar, 
mahsulot konstruktsiyasi, 
texnologik 
jarayonlar 
sifati 
Ishlab chiqarishning va 
ijtimoiy 
va 
iqtisodiy 
muvofiqliqligi 
va 
samaradorligi. 
Moddiy 
manfaatdorlik va b. 
Sifatning 
saqlanishini 
ta’minlovchi 
O’rash, joylash, saqlash shartlari, 
tashish, 
sotish, 
ekspluatatsiya 
qilish 
Sifatga 
ta’sir etuvchi 
omillar 

---

Texnik Vazifa bozorning bo’lajak mollari marketing metodlarini oldindan 
o’rgangan bo’lishi zarurdir. G’arb firmalarida ko’p hollarda marketing sarf-
xarajatlari yangi mahsulotni ishlab chiqarishga tayyorlashga sarflangan hamma 
xarajatlarning ko’proq yarmini tashkil qiladi. 
Ishlab chiqarish haqida qabul qilingan qaror va bajarilgan ishni baholashni 
qabul qilish komissiyasi, ya’ni buyurtmachi vakili, tayyorlovchi va ishlab 
chiqaruvchilardan iborat bo’lgan komissiya o’tkazadi. Komissiya rahbari qilib 
buyurtmachi ta’yinlanadi, u yo’q bo’lgan holda asosiy haridor bo’lishi kerak. 
Taqdim qilingan materiallarni ko’rib chiqish natijasida komissiya quyidagi aktni 
tuzadi: 
- ishlab chiqarilgan mahsulotga qo’yilgan talab va mahsulotni ishlab chiqarish 
haqidagi tavsiyaga muvofiq ko’rsatma; 
- mahsulotning texnik darajasini baholash natijalari; 
- seriya (seriyali yoki ko’plab ishlab chiqarish)li ishlab chiqarish yoki uning hajmi 
haqidagi tavsiya; 
- mahsulotlarning kam – ko’stini ishlash haqida taklif va mulohazalar (agar zarur 
bo’lsa); 
-
etalon namunasini tasdiqlash. 
Etalon - namuna asosida ishlab chiqarilgan mahsulotni ishlab chiqarishga 
qo’yish, ishlab chiqarish va saqlashda tasviriy-estetik ko’rsatkichlari bo’yicha 
ishlab chiqaruvchida mahsulot yoki tovarlar partiyasining sifatiga da’vo va 
reklamatsiyalarning oldini olish maqsadida taqqoslash uchun saqlanadi.
Aktning tasdiqlanishi qabul qilish komissiyasining tasdiqlagan qarorini 
tayyorlash tamomlanganligini, Texnik Vazifa harakati to’htatilganligini va 
mahsulotni ishlab chiqarishga ruxsat berilganligini bildriradi. 

---

Oluvchi korxona mahsulotlar partiyasi tarkibida etalon – namuna nusxasini 
kirish nazoratini amalga oshirish uchun berilishini talab qilishi mumkin. 
Nusxa yorlig’i tasviriy – texnik kengash yoki boshqa shaxs tomonidan 
etalon nusxa muvofiqligi haqida yozma holatda tasdiqlangan bo’lishi kerak. 
2- rasmda loyixalash sohasidagi mutaxassislarning ishini tushunish uchun 
kalit vazifasini bajaruvchi, mahsulotlarni loyixalash jarayoni sxemasi misol sifatida 
keltirilgan.