“Tálim sistemasında elektron tálim ortalıǵında islewdegi mashqalalar hám sheshimler”

Сәнелерди салыстырыў» шынығыўы
Сабақ процесинде оқыўшыларды еркин, сын пикирлеўге, излениўге, пикирлерин 
жәмлеп салыстырыў усылы жәрдеминде тема мазмунынан келип шыққан ҳалда 
машқалалар шешимин табыў, өз бетинше орынлаған жумысларын еркин баян ете алыў, 
өзин-өзи баҳалаў, басқалар пикирине ҳүрмет пенен қараў, керекли пикирди өз орнында 
билдире алыў ҳәм берилген ҳәр бир жуўапты дәлийллеп бериўге үйретиў шынығыўдың 
мақсети есапланады [2, Исмайлов А. 22-26-б]. 
«
Сәнелерди салыстырыў» 
шынығыўын тарийх сабақларында пайдаланғанда 
оқытыўшы тәрепинен тема мазмунынан келип шыққан ҳалда таярланған кесте 
тарқатылады. Бул кесте ҳәр бир оқыўшыға айырым бериледи хәм оқыўшылар билим 
дәрежесинен келип шыққан ҳалда, сәнелер менен ислеседи. Сәнелерде болып өткен 
тарийхый ўақыяларды орынларын алмастырған ҳалда бериў мақсетке муўапық. 
Себеби, оқыўшы дурысты надурыстан, надурысты дурыстан ажыратыўға үйренеди. 
Бундай салыстырып үйрениў, өз гезегинде теманың оқыўшылар ядында жақсы 
сақланып қалыўын тәмийинлейди.
«Билимлер шыңы» ямаса «Биз пирамида қурамыз» шынығыўы 
Орынланыў тәртиби: 
Класс оқыўшылары 4-5 оқыўшыдан 4 киши топарға 
бөлинеди. Класс тахтасына пирамида көринисинде 4 сызылма сызылады ямаса буны 
батман қағазда да әмелге асырыў мүмкин. Ҳәр бир пирамида 5 текшеден ибарат 
болады. Оқытыўшы тәрепинен тема мазмунынан келип шыққан ҳалда алдын ала ҳәр 
бир топарға 5 сораўдан таярлап келинеди. Билимлер щыңына шығыў ушын оқытыўшы 
тәрепинен таярланған сораўлар избе-изликте топарларға берип барылады. Егер, топар 
ағзалары сораўға дурыс жуўап бере алса, пирамидадағы кетекшелер пор менен бояп 
барылады ҳәм топар ағзалары өзлериниң пирамидасын қурыў арқалы билимлер 
шыңына шығыўға ериседи. Қайсы топар тапсырманы дурыс орынласа жеңимпаз 
есапланады. 

---

Qaraqalpaqstan 
Respublikası xalıq bılımlendiriw xızmetkerlerin 
qayta tayarlaw hám olardıń qánigeligin arttırıw aymaqlıq orayı
180