Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик иқтисодиёт

Нефтъ, газ ва сув келиб қолганда вахта аъзоларининг ва мухандис-техник 
ходимларнинг вазифалари. 
Тўсатдан нефтъ, газ ва сув келиб қолганда вахта аъзоларининг биринчи 
навбатда қиладиган иши қудуқ оғзини мустаҳкам беркитиш;

Ҳар бир вахтда аъзоси ўзининг вазифасидан ташқари, орқама-орқа 
бажариладиган ишларнинг моҳиятини ҳам билиши; 

Ҳар бир вахта аъзоси нефтъ, газ ва сувларнинг келишини билса, дархол 
бурғиловчига билдириш; 

Тўсатдан нефтъ, газ ва сувлари келиб қолганда бурғиловчи қудуқда 
бажарилаётган ишларни тўхтатиб, унинг оғзини беркитиши. 

Маҳсус кўрсатма бўйича, превентор остига ўрнатиладиган задвижкалар, 
дроссел ва қудуқга эритма юборувчи бўғинларнинг олди задвижкалари 
очиқ ва оҳирги задвижкалар эса ёпиқ туриши таъминлашлари керак. 
Назорат саволлар: 
1. Очиқ фавворалар тўғрисида маълумот беринг. 
2. Очиқ фавворалар қандай таснифланади? 
3. Очиқ фавворалар қандай ҳосил бўлади? 
4. Нефтъ ва газ отилиб чиқиши фавворага ўтиш сабабларини айтиб беринг. 
5. Отилиб чиқишга қарши қандай аслаҳаларни биласиз? 
6. Қудуқ олди аслаҳаларини ўрнатиш ва ишлатиш тартибига изоҳ беринг. 
7. Нефтъ, газ ва сувлар келиб қолганда вахта аъзоларининг вазифалари 
нималардан иборат?

---

17-Маъруза. Нефтъ ва газ қудуқларидаги фалокат ва асоратлар. 
Режа: 
17.1. Смолали парафин ётқизиқларнинг ҳосил бўлиши. 
17.2. Фаввора қувури деворларидаги парафин ётқизиқларини бартараф қилиш 
усуллари. 
17.3. Чуқур насосли қудуқлардаги парафин ётқизиқларини бартараф қилиш. 
17.4. Қудуқ туби олди зонасига иссиқлик билан таъсир қилиш. 
17.5. Қудуқ туби олди зонасини электр иссиқлиги билан қайта ишлаш. 
17.6. Қудуқ туби олди зонасини пар иссиқлиги билан қайта ишлаш. 
17.7. Қувурларни парафиндан термик усул билан тозалаш.