xashaki lavlagi
ildizmevalilar orasida eng
ko’p ekiladiganidir. Bir kg ildizmevaning tarkibida 9 g oqsil va 0,12 g ozuqa birligi
bo’ladi va bir kg bargida 7 g oqsil va 0,09 ozuqa birligi mavjud. Birinchi yili 50
tagacha barg rivojlanadi, hosilning 20-30% ini tashkil qiladi, ikkinchi yili gul va
meva rivojlanadi. Birinchi yilining o’suv davri 3 ta davrga bo’linadi: birinchi davrda
vegetativ organlar rivojlanadi - bu bir oy davom etadi, ikkinchi davrda ildizmeva
shakllanadi va rivojlanadi, sutkalik o’sishi 20-30 g bo’ladi. Bu 1,5-2 oy davom etadi.
Uchinchi davrida ildizmeva o’sishdan to’xtaydi tarkibida quruq modda miqdori
ko’payadi, qand miqdori ko’payib boradi - bu bir oy davom etadi. Urug’ 2-5°C una
boshlaydi, maysa 4-5°C sovuqga chidaydi. Muqobil harorat 18-20°C. Namsevar,
yorug’sevar, uzun kun o’simligi. 1t ildizmeva va barg hosil qilish uchun sarflanadi:
azot 2,5-3 kg, fosfor 1 kg, kaliy 5 kg. Yer tanlaydigan ekin, unumdor, yumshoq
yerlarga ‘H - 6,2 - 7,5.
O’g’itlash meyori 30-40 t go’ng, 30-45 kg dan azot, fosfor, kaliy. Ekish bilan
bir vaqtda 8-10 kg azot, 15-20 kg fosfor va 10-12 kg kaliy sarflanadi.
O’zbekistonda mart oyida ekiladi, keng qatorlab, qator orasi 45-60 sm, ekish
meyori 16-20 kg\ga, ekish chuqurligi 3-4 sm. Qatqaloqga qarshi borona yurgiziladi,
qator orasi 2-3 marta kultivasiya qilinadi, yagona qilib gektariga 80 ming tup
o’simlik qoldiriladi. 3-6 martagacha sug’oriladi, bargi sarg’ayganda hosil yig’iladi.
Ildizmeva maxsus tayyorlangan joylarda saqlanadi.
Xashaki sabzi
- muhim, yuqori to’yimli ildizmevali o’simlik. Ildizmevaning
tarkibida 13% quruq modda va 9,1% karbon suvlari bo’ladi. 1kg ildizmevaning
tarkibida 7 g oqsil, 0,14 ozuqa birligi, 0,6 g kalsiy va 0,5 g fosfor va 40-250 mg
karotin bo’ladi. 1 kg bargining tarkibida 23 g oqsil va 0,17 ozuqa birligi mavjud.
Qurg’oqchilikka chidamli, namni maysalanish davrida ko’proq talab qiladi.
Urug’i 3-4°C unib chiqadi, maysasi 6-8°C chidaydi. Muqobil harorat 18-20°C.
Yorug’sevar uzun kun o’simligi. Bir tonna ildizmeva hosil qilish uchun 3,5 kg azot,
1,5 kg fosfor va 7 kg kaliy sarflanadi. Sabzi unumdor tuproqlarni talab qiladi.
Xashaki sabzi kuzgi don, don-dukkakli, kartoshka va karamdan bo’shagan
yerlarga ekiladi. O’g’itlash meyori 20-40 t\ga go’ng, 45-60 kg azot, 30-45 kg fosfor
va 60-90 kg kaliy solinadi. Erta bahorda ekiladi, ekish tizimi 45x15, 50x50x20, ekish
meyori 5-6 kg\ga, ekish chuqurligi 5-6 sm bo’ladi. Ekilgandan keyin qatqaloqqa
qarshi borona qilinadi. Begona o’tlarga qarshi ‘rometrin -1,5 kg, ‘ro’azin -2,5 kg,
maysalanishdan oldin yoki 2 – 3 ta barg rivojlanganda ishlatiladi. Mexanizatsiya
160
yordamida yagona qilinib gektaridan 250-350 ming tup o’simlik qoldiriladi. Bargi
sarg’ayganda ildizmeva SNU-3M mashina yordamida kovlab olinadi va maxsus
tayyorlangan joylarda saqlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |