O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan davlat universiteti

sabzavotchilik
qishloq xo’jaligining tarmog’i bo’lgan bilan sabzavot 
turlari, navlari juda kam bo’lib, asosan mayda dehqon xo’jaliklarining tomorqa 
yerlarida jamlangan edi. Xo’jaliklarda hamma ishlar qo’lda bajarilar va mavsumiy 
ishchilarni ayovsiz ishlatishga asoslangandi. 
Xalq selektsiyasi asosida 
sabzavot-poliz ekinlarining
ko’pgina qimmatli 
navlari yaratilgan bo’lsada, lekin urug’chiligi yaxshi rivojlanmagan edi.
Mamlakatimizda ilmiy sabzavotchilikning rivojlanishi A,.T.Bolotov, 
A.E.Grachev, R.I.SHreder, M.V.Ritov, N.I.Kichunov, S.I.Jegalov, N.I.Vavilov, 
V.I.Edelshteyn kabilarning nomlari bilan bog’liq.
O’zbekiston sabzavotchiligining rivojlanishida R.R.SHreder, K.I.Pangalo, 
N.N.Balashev, V.I.Zuev, V.N.Ermoxin, D.T.Abdukarimov katta hissa qo’shgan, 
qo’shmoqda. 
R.R.Shreder - taniqli olim va O’rta Osiyo dehqonchiligining bilimdoni, 
Turkiston qishloq xo’jalik tajriba stantsiyasiga (hozirgi R.R.SHreder nomidagi 
O’zbekiston Bog’dorchilik, uzumchilik va vinochilik ITI) boshchilik qilib, sabzavot 

---

23 
ekinlari navlarini va ularni o’stirishning mahalliy usullarini o’rganish borasida ko’p 
ishlarni amalga oshirgan. SHu bilan u O’rta Osiyo sabzavot ekinlari va kartoshka 
bo’yicha ilmiy tadqiqot ishlariga asos solgan. 
Butunrossiya o’simlikshunos instituti (VIR) ning O’rta Osiyo filiali (hozirgi 
O’zbekiston o’simlikshunoslik instituti) da taniqli polizshunos olim K.I.Pangalo 
uzoq yillar ishlab, butun dunyo qovun navlarining kollektsiyasini (400 dan ortiq) 
toplagan va o’rgangan. U O’rta Osiyodagi poliz ekinlari navlarining birinchi 
klassifikatsiyasini ishlab chiqdi va ularning ilk bor tahrifini berdi. O’zbekiston 
sabzavotchiligi, polizchiligi va kartoshkachiligini dunyoga mashhur qilishda, uni 
zamonaviy asosda tashkil etishda, ilmiy mutaxassis-rahbarlar tayyorlashda yuqori 
hosil olish nazariy va amaliy usullarini ishlab chiqishda professorlar N.N.Balashev, 
V.I.Zuev, kartoshkaning tezpishar, yuqori hosilli, aynish va issiqqa chidamli, ikki 
hosil beradigan navlarini yaratish hamda viruslardan holi urug’chiligini tashkil 
etishda professor D.T.Abdukarimov xizmati diqqatga sazovordir. 
O’zbekiston mahalliy qovun-tarvuz va sabzavot ekinlarining navlarini 
yaxshilash, istiqbollarini tanlash va yaratish, ularni keng joriy etishda V.F.Bel-
Kuznetsova, P.N.Dudko, V.I.Zuev, V.A.Ermoxin, A.S.Hakimov, S.Quchqorov, 
A.Yusu’ov, 
A.Obidov, 
T.G.Muminov, 
Ye.V.Ermolova, 
A.S.SHukina, 
X.CH.Bo’riev, S.Mejidov, V.Berejnova, M.Aramov, R.A.Hakimov, R.S.Raximova 
kabilar katta ishlarni amalga oshirdi.