O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan davlat universiteti



Download 2,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet13/132
Sana13.06.2022
Hajmi2,16 Mb.
#665105
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   132
Bog'liq
3.УУМ Узбекистон фойдали усимликлари

Nazorat uchun savollar: 
1.
O’zbekiston foydali o’simliklari fani nimani o’rganadi? 
2.
O’zbekiston foydali o’simliklari fanining maqsadi nima? 
3.
Foydali o’simliklar deb qanday o’simliklar aytiladi? 
4.
Biologik faol moddalar deb nimaga aytiladi? 
5.
O’zbekiston foydali o’simliklari fani qaysi fanlar bilan bog’liq? 
6.
Dorivor o’simliklarni o’rganilish tarixi. 
7.
O’zbekistonda foydali o’simliklarni o’rganilish holati qanday? 
8.
O’simliklarni iqlimlashtirish bo’yicha qaysi olimlar ishlagan? 
2-mavzu. O’ZBEKISTON FLORASIDAGI FOYDALI 
O’SIMLIKLARNING XILMA-XILLIGI 
Reja:
1.
Foydali o’simliklarning guruhlari. 
2.
Asal beruvchi o’simliklar vakillari va ularning ahamiyati. 
3.
Bo’yoq beruvchi o’simliklar vakillari va ularning ahamiyati. 
4.
Madaniy o’simliklar vakillari va ularning ahamiyati. 
5.
Narkotik o’simliklar vakillari va ularning ahamiyati. 
6.
Zaharli o’simliklar vakillari va ularning ahamiyati. 
Tayanch iboralar: 
foydali o’simlik, foydali o’simliklarining xilma-xilligi 
asalli o’simlik, bo’yoq beruvchi o’simlik, narkotik o’simlik, madaniy o’simlik, 
zaharli o’simlik, bodom, oqquray, kovul, pista, tirnoqgul, xa’ri, isfarak, qizg’aldoq, 
ko’knor, limono’t, arslonquyruq, sebarga. 


26 
Mavzuning maqsadi: 
O’zbekiston foydali o’simliklarining xilma-xilligi 
haqida ma’lumot berish, foydali o’simliklar guruhlaridan asal beruvchi, bo’yoq 
beruvchi, narkotik, zaharli va madaniy o’simliklar vakillari bilan tanishtirish.
Foydali o’simliklarning guruhlari. 
Inson va hayvonlarning yashashi hamda 
hayot kechirish jarayonlarida o’simliklar muhim rol o’ynaydi. CHunki o’simliklar 
oziq-ovqat, kiyim-kechak, dori-darmon, yem-xashak hamda juda ko’p 
moddalarning tabiiy manbalari hisoblanadi. Insoniyat uzoq yillar davomida 
madaniylashtirgan o’simliklaridan tashqari yovvoyi o’simliklardan ham turli 
maqsadlarda foydalanib kelmokda. O’simliklar olamining katga bir qismini foydali 
o’simliklar tashkil qiladi. Foydali o’simliklar ham turli-tumandir, lekin shuni 
unutmaslik kerakki, biror foydali o’simlik bir paytning o’zida ozuqabo’, dorivor, 
vitaminli, moyli, tolali, asaldor va boshqa xususiyatlarga ega bo’lishi mumkin. 
O’zbekiston foydali o’simliklarini foydali xususiyatlari va ishlatilishiga ko’ra 
quyidagi guruhlarga ajratiladi:
1.
Oziq-ovqat o’simliklari – yong’oq, tog’olcha, rovoch, qo’zilola, piyoz, 
ismaloq, bug’doy, sholi, suli, mosh, no’xat, loviya, semizo’t va h.k.
2.
Sabzavot-poliz o’simliklari – sabzi, sholg’om, pomidor, kartoshka, 
tarvuz, qovun, qovoq, bodring, karam, qalampir va h.k. 
3.
Ziravor o’simliklar – zira, qalampir, zirk, yalpiz, kashnich, rayhon, 
kiyiko’t, limono’t va h.k. 
4.
Dorivor o’simliklar – qora andiz, bozulbang, arslonquloq, sachratqi, 
zubturum, bo’ymodoron va h.k. 
5.
Vitaminli o’simliklar – chakanda, na’matak, cho’l yantoq, ituzum, 
qoraqand, yasnotka, jag’-jag’ va h.k. 
6.
Saponinli o’simliklar – yersovun, yetmak, kachim. 
7.
Manzarali o’simliklar – majnuntol, chinor, atirgul, rayhon, 
gultojixo’roz, lola, ko’zagul va h.k. 
8.
Narkotik o’simliklar – ko’knor, tamaki, nasha, maxorka, mingdevona, 
bangidevona h.k. 
9.
Asal beruvchi o’simliklar – gulsafsar, boychechak, qizg’aldoq, 
ko’knor, Regel shirachi, kovul, yantoq, limono’t, xa’ri va h.k. 
10.
Bo’yoq beruvchi o’simliklar – tirnoqgul, yong’oq, isfarak, anor, pista, 
isiriq, ro’yan, qizilmiya, xina, o’sma va h.k. 
11.
Efir moyli o’simliklar – qizil archa, avrug, yovvoyi chinnigul, issop, 
ermon, marmarak, toshbaqatol va h.k. 
12.
Tolali o’simliklar – kendir, oq gulxayri, oqso’xta, paxtak, oqquray, 
kanop, erkakselin va h.k. 
13.
Oshlovchi moddali o’simliklar – zarang, ko’ktol, yulg’un, eman, 
kermak, oshlovchi toron, rovoch, otquloq va h.k. 
14.
Moyli o’simliklar – g’o’za, kunjut, moyli zig’ir, makkajo’xori, 
kungaboqar, maxsar,
15.
Em-xashak o’simliklari – oq chitir, oqsho’ra, yaltirbosh, qiltiq, chalov, 
karrak, rang, iloq va h.k. 


27 
16.
Madaniy o’simliklar – magnoliya, ginkgo biloba, lola daraxti, qarag’ay, 
shotut, xurmo, shaftoli, o’rik va h.k. 
17.
Zaharli o’simliklar – oq parpi, g’umay, kampirchopon, uchma, 
tog’turbid, bodiyoni rumiy va h.k. 

Download 2,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   132




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish