Gulchehra shadmanova, soyibjon mirzayev «zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari»

Sub’ekt 
Interfeyslar va taqdimotlar 
Ob’ekt 
Funksional jarayon 
Natija 
Ma’lumotlar va 
taqdimotlarni boshqarish 
Axborot resurslari 

---

30 
Maqsadli qayta ishlash—
bu sub‘ekt rahbarligida loyihali natijalarni olishni 
ta‘minlaydigan funksionalli-yo‘naltirilgan qayta ishlanadigan kiradigan yoki 
saqlanadigan ob‘ektlardir. Qayta ishlashning ob‘eki va natijasi axborot bo‘lishi 
ham mumkin: bu axborot faoliyati tushunchasiga mos keladi. Bu holda ATex, endi 
bevosita amalga oshiriladigan biror-bir 
maqsadli
funksional texnologiyani, amaliy 
axborot texnologiyani o‘zida aks ettiradi. (В этом случае ИТ, непосредственно 
реализующие уже какую-либо 
целевую
функциональную технологию, 
представляют собой прикладнiе информационнiе технологии.) 
Axborot resurslari
— bu tashqi(funksional jarayonga nisbatan) axborot 
manbalari bo‘lib ularning ishlatilishi odatda maqsadli qayta ishlash samaradorligini 
ta‘minlashga imkon beradi.
Interfeysli vositalar 
sub‘ektni funksional qayta ishlash komponentlari bilan 
o‘zaro ta‘sirining u yoki bu usulini amalga oshiradi. 
 
Keltirilgan 
umumlashgan 
chizma 
texnologik 
jarayonlari 
asosiy 
komponentlarini o‘z ichiga oladi, lekin ularni amalga oshirishning quyidagi juda 
muhim xususiyatlarini aks ettirmaydi: 
•
Funksional qayta ishlashning bajarilishi taqsimlangan bo‘lishi; 
•
Inson kuchiga yuqori murakkablikdagi texnologiyalarda, misol uchun, katta 
o‘lchamdagi ma‘lumotlarda, axborotni uni tushunishiga oson bo‘lishini 
ta‘minlaydigan agregirlangan ko‘rinishda taqdim qilish zarur; 
•
Boshqaruv sub‘ekti yoki axborot resursi funksional qayta ishlash amalga 
oshiriladigan muhitdan uzoqlashgan bo‘lishi mumkin; 
•
Axborot komponentlari(funksinal jarayonda yoki boshqaruvda ishlatiladigan 
ma‘lumotlar) turlicha bo‘lishi mumkin, ular har xil tashkilotlarga va axborot 
elementlari tarkibiga ega bo‘lgan turli saqlanadigan joylarga joylashishi 
mumkin.
Bulardan kelib chiqib, ATex larni uchta sinfga bo‘lish mumkin: 
1)
Axborotni qayta ishlashning shaxsiy texnologiyalari (ma‘lumotlarni kiritish, 
qayta ishlash, saqlash, qidirish va uzatish); 
2)
Interfeys ko‘rinishida amalga oshiriladigan AAT tarkibidagi inson-mashina 

---

31 
o‘zaro ta‘siri texnologiyalari; 
3)
Oldingi sinf ATexni samarali yaratish va rivojlantirishga imkon beruvchi 
instrumental va boshqa qo‘shimcha texnologiyalar.