O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti jismoniy madaniyat kaferdrasi «tasdiqlayman»

 
7. Jismoniy mashqlarni anatomik belgilari, harakatning shakli va 
quvvatiga qarab klassifikatsiyasi 
Jismoniy tarbiya jarayonining samaradorligiga erishishda mashg’ulotlarning 
har qanday turi uchun tanlangan mashqlardan foydalanishda qo’yilgan vazifalarni 
maqsadli hal qilish nazarda tutiladi. Bu vazifalar mushaklarni rivojlantirishga 
yo’naltirilgan bo’lsa, mashqlarning anatomik belgilariga ko’ra turkumlanadigan 
guruhiga murojaat qilindi. 
Ular: a) yelka kamari mushaklari; b) bel - yonbosh mushaklari; v) harakat - 
tayanch apparati mushaklari deb guruhlanadi. 
Elka kamari mushaklari tarkibiga - yelkaning ikki boshli mushagi, 
trapetsiyasimon mushak, deltasimon mushak, ko’krakning katta mushagi, 
yelkaning oldingi satxi mushagi, yelkaning uch boshli mushagi kiradi. 
Bel – yonbosh mushaklari tarkibiga – qorin pressi mushaklari, orqa yonbosh 
mushaklari, orqaning keng mushagi kiradi. 
Harakat-tayanch apparati mushaklari tarkibiga esa – sonning oldingi sathi, 
sonning orqa sathi mushaklari, ikrasimon mushaklar kiradi. 
Qayd qilingan mushaklarning tolalari (miofibrillar)ni yo’g’onlashtirish, ularni 
egiluvchanligini oshirish, ulardan o’tadigan qo’zg’alish impulslari tezligini 
kuchaytirish, qo’zg’alish signallariga javob reaktsiyasini yaxshilashdek anotomik 
belgilarini nazarda tutadi. Eng ahamiyatga molik jihati shundaki, qayd qilingan 
mashqlar turkumidan foydalanib alohida 
mushak yoki mushaklar guruhlarini 
rivojlantirshi mumkin bo’ladi. 
Ularni tarbiyalash, rivojlantirishda har qanday kuch 
talab qiluvchi mashqdan foydalanish yaxshi samara berishi jismoniy tarbiya 
amaliyotida isbotlangan. 
Bu turkumdagi jismoniy mashqlar jismlar bilan, jismsiz bajariladigan, 
individual, juft bo’lib, o’tirgan, yotgan holda amalga oshiriladigan, egiluvchanlik 
va kuchni rivojlantirish mashqlari bo’lishi mumkin. Ular umumiy rivojlantiruvchi 
mashqlar, o’zining vazni og’irligidan foydalanib bajariladigan yoki turli 
og’irlikdagi toshlar, gantellar, shtanga, turli xildagi qarshiliklarni yengish orqali – 
amortizatorlar, espanderlar, rezina bintlardan foydalaniladi.