Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

Бозор 
субъекти
– 
бозорнинг, 
айирбошлаш 
муносабатларининг қатнашчиларидир. 
Бозор талаби
бир қанча (кўпчилик) истеъмолчиларнинг 
бир турдаги товар ёки хизматга бўлган талаблари йиғиндиси.
 
Бозорни сегментлаш
- товар ва хизматга бўлган талаб ва 
маркетинг ҳаракати натижасида таъсирланганлигига қараб 
бозорни алоҳида қисмларга ажратиш ёки маълум белги 
аломатларига қараб бозорнинг табақалаштирилиши. Истеъмол 
товарлари бозорини маънавий-иктисодий ва демографик 
ўзгарувчан оила аъзоларининг сони, даромад суммаси, касбий 
фаоллиги, аҳоли пунктининг катталиги ва бошқа йўналиш ўша 

---

- 60 - 
маҳсулотга нисбатан истеъмолчиларнинг юқоқори баҳоси; 
истеъмолчиларнинг фирма фаолияти ўзгаришига муносабати 
бўйича табақалащ мумкин. Истеъмол товарлари бозорини 
табақалашда истеъмолчи ташкилотлар ёки воситачиларнинг 
катта - кичиклиги, махсулот таркиби, шу маҳсулот 
турларининг истеъмолчилар ўртасида даражалаш, ишлаб 
чиқариш учун мўлжалланган воситаларнинг мақсадга 
мувофиқлиги, таксимот каналлари, истеъмолчиларнинг 
жойлашиши, улар ўртасида рақобатнинг кучлилиги ва 
ўзгарувчан катталиклар ҳисобга олинади. Халқаро бозорларни 
табақалашда ҳудудий-географик ўзгаришлар ҳам эътиборга 
олинади.
 
Бойкот
(инг. “boycott”) – норозилик билдириш учун бирон 
- бир иқтисодий фаолиятни амалга оширишдан бош тортиш. 
Иқтисодий алоқа қилувчи томонларнинг манфаати ўзаро зид 
келиб қолганда уларнинг бири бойкот эълон қилади, 
келишилган шартномани бажариш тўхтатилади. Савдо-сотиқ 
ишларида бойкот товарларни етказиб туришдан бош тортиш, 
олдин белгиланган нархдан воз кечиш кўринишларида юз 
беради. 
Бойлик
– инсон ёки жамиятда пул, ишлаб чиқариш 
воситалари, кўчмас мулк ёки шахсий мулк каби моддий ва 
номоддий неъматларнинг мўл-кўллигидир.Соғлиқни сақлаш, 
таълим ва маданиятдан фойдаланишни ҳам бойлик 
категориясига 
киритиш мумкин. Социология фанида 
жамиятнинг бошқа аъзоларига нисбатан катта миқдорда 
неъматларга эга бўлган инсон бой ҳисобланади. Иқтисодиётда 
бойлик муайян вақтда активлар ва пассивлар ўртасида 
аниқланади. 
 Бон, бонлар 
(лот.-яхши, қулай) – 1) алоҳида муассасалар, 
ташкилотлар ва давлат томонидан чиқариладиган қарз 
мажбуриятлари; 2) арзон қийматли ва вақтинча муомалада 
бўлиш учун ишлаб чиқарилган қоғоз пул белгилари. Собиқ 
СССРда фуқаролар уруши даврида марказ билаи маҳаллий 
органлар алоқаси узилгандан кейин, яъни марказдан пул 

---

- 61 - 
белгиларини олишнинг имконияти бўлмай қолгач, маҳаллий 
органлар томонидан ишлаб чиарила бошлаган эди. 
Шунингдек, ХХ асрнинг 20 - йилларида пулнинг сезиларли 
даражада қадрсизланиши оқибатида пул белгиларининг 
етишмай қолганлиги сабабли айрим маҳаллий корхоналар ҳам 
бонлар чиқарган эди. 
 Бонус
– қўшимча тақдирланиш пули, мукофоти; 
сотувчиларнинг қилинган иш ёки алоҳида битимга мувофиқ 
харидорга таклиф қиладиган қўшимча чегирма.