Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

Харажатларни тежашдаги етакчилик стратегияси
- бозордаги рақобат курашида энг паст баҳолар ҳисобига 
ютуққа эришишишдир. 
 Харид 
қилиш, 
сотиб 
олиш 
(қарши, 
жавоб 
тариқасидаги, 
муқобил) 
-
экспорт 
қилувчиларнинг 
шартларига кўра импортчи мамлакатда сотиш учун харид 
қилинган моллар. Сотиб олинаётган (импорт) моллар 
ҳаражатини қоплашда валюта маблағлари етишмай қолган 
пайтда томонлар, кўпинча қарши харид қилишга мурожаат 
қилишади. 
 Харид қилиш, сотиб олиш 
- айрим буюртмаларни 
бажариш ёки мамлакат ичкарисидаги бозорда сотиш 
мақсадида маҳсулот сотиб олищ. 
 Харид қобилияти паритети назарияси
— валюта курси 
икки мамлакат пул бирликларининг нисбий қиймати билан 
аниқланади, у муомаладаги пул миқдорига боғлиқ. Мазкур 

---

- 374 - 
нисбат муайян товарлар ва хизматлар тўпламига нисбатан 
харид қобилиятини аниқлаш учун ўрнатилади. Харид 
қобилиятининг паритети назарияси швед иқтисодчиси Густав 
Кассель томонидан ишлаб чиқилган. Унга мувофиқ валюталар 
курсининг табиий баҳоси харид қобилияти паритетига мосдир. 
Харид қобилиятининг паритети моделининг амал қилиши 
фақат товар ва пулларнинг эркин харака қилиши 
шароитларидагина имконияти борлиги ҳисобга олинадиган 
бўлса, амалиётда валюта курслари паритетдан жиддий оғиши 
мумкин. Масалан, бож тўловлари, экспорт ваимпорт 
чекловлари, транспорт чиқимлари қанчалик юқори бўлса 
валюталарнинг номинал курси билан уларнинг паритети 
миқдори ўртасидаги фарқ шунчалик катта бўлади. Бунда 
биржада у ёки бу валютага талаб, яна бошқа кўпгина омиллар 
ҳам ҳисобга олиниши керак бўлади.
Харидорлар 
– товар ва хизматларни сотиб олувчи 
истеъмолчилар, шунингдек, меҳнат, капитал хом ашё харид 
қилиб, улар ёрдамида товарлар ишлаб чиқарувчи ва хизматлар 
кўрсатувчи фирмалар. 
 Хежирлаш
- валюта курси ўзгарганда юз берадиган 
салбий оқибатларни тугатишда қўлланиладиган услубларни 
ифодалаш учун банк, биржа ва тижорат фаолиятида кўп 
ишлатиладиган термин.