“transport tizimlari va inshoatlari” kafedrasi “Qurilish materiallari va buyumlari”

QURILISh BITUMI 
BN-50/50 
41-60 
40 
50 
220 
BN-70E30 
21-40 
3 
70 
230 
BN-90E10 
5-20 
1 
90 
240
 
TOMGA YoPILIDIGAN BITUM 
BNK-45E180 140-280 
ME’YoRLANMAYDI 
 
40-50 
240 
BNK-90E40 
35-45 
85-95 
240 
BNK-90E30 
25-35 
95-95 
240 
YaXShILANGAN YO‘L BITUMI 
BND-45E180 200-300 
ME’YoRLANMAYDI 
35 
200 
BND-90E130 91-130 
65 
39 
220 
BND-60E90 
61-90 
60 
43 
220 
BND-40E60 
40-60 
40 
51 
220 
 
Nazorat savollari. 
1. Bitumning markasi qanday aniqlanadi?
2. Bitumning yumshash xarorati qanday aniqlanadi? 
3. Bitumning qattiqligi igna botish chuqurligi qanday aniqlanadi?
 
2-Bitumning cho‘ziluvchanligini va o‘t olish(chaqnash) xaroratini aniqlash.
Bitumning cho‘ziluvchanligini aniqlash. 
Umumiy ma’lumot: 
Bitumning cho‘ziluvchanligini aniqlash usuli GOST 11505-
75 davlatlararo standartda ko‘rsatilgan. 

---

Usulning moxiyati maxsus qolibga quyilgan bitumni berilgan xaroratda turg‘un 
tezlikda bir tekis cho‘zganda uzilmasdan maksimal cho‘zilish uzunligini aniqlashdan 
iborat. 
Tajriba ishlarini bajarish vaqtida, texnika va yong‘in xafvsizligiga rioya 
etiladi.
 
Asbob-uskuna, reaktiv va materiallar: 
Duktilometr quyidagilardan tashkil 
topgan;
 
plastmassa yoki yog‘och yashik(vanna), ichki tomoni ruxlangan(otsinkovannoy) 
tunuka yoki emal bilan qoplangan; yashikning ichki tomonining butun uzunligi bo‘yicha,
sirpanuvchi chana bilan chervyakli vint o‘tgan, vint buralganda chang‘ining xamma 
nuqtalarini bir-biriga parallel ravishda xarakatlantiradi; asbobning bir tomoniga uch shtiftli 
ustun qotirilgan, chang‘idagi uchta shtiftiga mos keladi, asbobga ko‘rsatgich(chizg‘ich) 
qotirilgan, 
chang‘iga ko‘rsatgich stirelka o‘rnatilgan,chervyakli vintni mator 
xarakatlantiradi. Chang‘ining xarakatlanish tezligi 5 sm/min bo‘lishi kerak; 
bitum uchun jez(latun) qolip-“sakkiz shaklida”(rasda ko‘rsatilgan); 

---

Rasm. Bitum quyish uchun 8shaklidagi jez qolip 
 
Rasm 
– Duktilometr: 
1 
– yaщik; 2 – vint; 3 – chang‘i(salazki); 4 – gayka; 5 – bituma namunasi; 
6 
– qo‘zg‘almas tayanch; 7 – reduktor; 8 – elektrodvigatel; 9 – ko‘rsatkich(strelka); 
10 
– chizg‘ich(lineyka); 11 – sakkiz shaklidagi qolip; 12 – bitum to‘ldirilgan qolip. 
GOST 28498—90 bo‘yicha, 0—50 °S oralig‘ida o‘lchaydigan, 0,5°S aniqlikda 
o‘lchaydigan, simobli shisha termometr; 
bitumni kesish uchun pichoq; 
GOST 6613-86 bo‘yicha 07 sonli metal to‘rli elak; 
silliqlangan metall yoki alovbardosh shisha plastinka; 
talk; 
GOST 6823—2000 yoki GOST 6259—75 talabidagi glitserin;

---

Osh tuzi;
GOST 6034—74 talabidagi dekstrin; 
texnik etil spirti; 
GOST 3479—85 talabidagi papiros qog‘oz.