“transport tizimlari va inshoatlari” kafedrasi “Qurilish materiallari va buyumlari”

Sinovga tayyorlash ishlari: 
Sinalayotgan bitum namunasi qo‘zg‘aluvchan xolatga 
kelguncha qizdiriladi, agar bitum namunasi tarkibida suv bo‘lsa, namuna extiyotlik bilan 
kuydirmasdan qizdirilib (qizdirish vaqtida aralashtirib turiladi) suvsizlantiriladi. Bunda 
bitum yumshash xaroratidan 90 °S baland xaroratgacha qizdiriladi, lekin xarorat 180 °S 
(yo‘l bitumlari 160°S) dan yuqori bo‘lmasligi kerak. Bitumni ushbu sharoitda qizdirish 30 
minutdan oshmasligi lozim. Suvsizlantirilgan va qo‘zg‘aluvchan xolatgacha yumshatilgan 
bitum metal elakdan o‘tkaziladi va ikki dona penetratsion metal 
idish(chashka)
ga quyiladi 

---

(bitumning satxi 
idish(chashka)ning
tepa qirrasidan 5 mm dan ko‘p past bo‘lmasligi kerak) 
va xavo ko‘piklari to‘liq yo‘qolguncha yaxshilab aralashtiriladi. 
Bitum solingan 
idish(chashka)
, namuna changdan ximoyalangan, xavo xarorati 
18—30 °S bo‘lgan sharoitda sovutiladi.namunaga. Sovutish vaqti davomiyligi ignaning 
kirish chuqurligi 250 gacha bo‘lgan bitumni sinashda 60—90 minut va igna kirish 
chuqurligi 250 dan katta bulgan bitumni sinashda 90—120 minut bo‘lishi lozim. Keyin 
namuna xarorati sinash uchun berilgan ma’lum xaroratga ega bo‘lishi uchun bitum 
solingan 
idish(chashka
) xammom(banya)ga joylashtiriladi.
Xammom(banya)da saqlanish vaqti, balandligi 35 mm bo‘lgan bitum solingan 
idish(chashka)
60—90 minut, balandligi 60 mm bo‘lgan bitum solingan 
idish(chashka
) 
esa 90—120 minut bo‘lishi lozim.
Penetrometr shoqul yoki shovun(urovin) yordamida gorizontal xolatda o‘rnatiladi, 
keyin penetrometrning ko‘rsatkichining aniqligi tekshiriladi. 
RASM. Penetrometr: 
1 
– shtativ; 
2 
– shkala;