Denov tadbirkorlik va pedagogika

4.3.Tashkil qilish 
 
Boshqaruvning 
keyingi 
vazifasi 
tashkil 
qilishdir. 
Uning 
vazifasi 
quyidagilardir: 

---

44 

tashkilotni qismlarga bo‘lish, umumiy boshqaruv vazifalarini bo‘linmalar 
va xodimlar o‘rtasida taqsimlash; 

tashkilotning tashkiliy tuzilmasini shakllantirish, uning elementlari o‘zaro 
hamkorligini yo‘lga qo‘yish; 

tashkilotning ma‘lum tashkiliy madaniyatini shakllantirish uchun sharoitlar 
yaratish; 

qabul qilingan qarorlarni bajarilishini tashkil qilish ; 

ishlab chiqarish, savdo va boshqa jarayonlarni joriy tashkil qilish; 

tashkilot faoliyatini resurslar bilan ta‘minlash; 

vazifalar va vakolatlarni boshqalarga topshirish; 

tashkilotni uni rivojlanish jarayonida isloh qilish (qaytadan tashkil qilish). 
Boshqaruv jarayonlari va ularni tashkil qilishni ham ko‘rib chiqish mumkin. 
Bu jarayonlar asosiy, yordamchi va xizmat ko‘rsatuvchilarga bo‘linadilar. Bunda 
mehnat predmeti sifatida boshqaruv qarori, axborotlar va hujjatlar bo‘ladilar. Agar 
operatsiya mehnat predmetining parametrlarini o‘zgartirishga qaratilsa, jarayon 
asosiy bo‘ladi. Xizmat ko‘rsatuvchi boshqaruv jarayonlariga mehnat predmetini 
jamlash, nazorat qilish va uzatish, yordamchilarga esa natijasida asosiy va xizmat 
ko‘rsatish jarayonlarini bajarilishi uchun normal sharoitlar yaratiladigan 
operatsiyalar kiradi. 
Boshqaruv jarayonlarini ratsional tashkil qilishning shartlarini ajratish 
mumkin: 

mutanosiblik; 

uzviylik; 

maqsadlarning mavjudligi; 

harakatlarning elastik (egiluvchan)ligi; 

barqarorlik; 

mehnat taqsimoti; 

boshqarilish me‘yorlariga rioya qilinishi; 

majburiyatlar va vakolatlarni boshqalarga topshirilishi; 

parallellik; 

to‘g‘ridan to‘g‘ri aniqlik; 

bir maromdalik; 

bir turdagi mehnat predmetlarini bir joyda jamlanishi; 

jarayonlarni egiluvchanligi. 
Topshirish jarayoni o‘z ichiga quyidagi harakatlarni oladi: 

majburiyatlarni belgilash; 

talab qilinadigan natijalarni belgilash; 

kerakli vakolatlarni topshirish va zaruriy natijalarga erishish bo‘yicha 
majburiyatlarni zimmasiga yuklash.