Namangan davlat universiteti ekologiya va tabiatni muhofaza qilish

Hayvonlar  biomassasi  tirik  mavjudotlar  biomassasining  2  foizini  tashkil 
qilishga  qaramasdan  ular  biosferadagi  modda  almashinuvi,  boshqa  turli 
jarayonlarda  muhim  rol  o’ynaydi.  Biosferadagi  hayvon  turlarining  aniqlangan  soni 
1,5  mln.dan  oshadi.  Sodda  hayvonlar  tuproq  hosil  bo’lishda  muhim  rol  o’ynaydi. 
Hayvonlar  o’simliklar  hayotiga  ham  katta  ta’sir  ko’rsatadi.    Hayvonlar 
konsument(geterotrof)  organizm  sifatida  biosferada  moddalarning  aylanma 
harakatida  o’zining
 
ekologik  ahamiyatiga  ega.  Inson  uchun  hayvonlar  oziq 
mahsuli,  xom  ashyo  manbai,  uy  hayvonlari  zotlarini  yaxshilash  va  estetik  zavq 
manbaidir. 
Hayvonlarning  1 mln.dan ortiq turi  xashoratlarga  to’g’ri keladi.             
Xashoratlar  o’simliklarni  changlaydi,  qushlar,  boshqa  umurtqali  hayvonlar  
uchun  ozuqa  manbaidir.  Yer  yuzidagi  hayvonlar  biomassasining  95  foizdan  ortig’i 
umurtqasizlarga  to’g’ri  keladi.  Umurtqali  hayvonlar  ichida  sug  emizuvchilar, 
qushlar, baliqlar,  sudralib yuruvchilar  eng katta ahamiyatga  egadir. 
Dunyo okeanida hayvonlar  biomassasi o’simliklar  biomassasidan kattadir. 
Er  yuzida  inson  uchun  zararli  bo’lgan  yirtqichlar,  turli  kasallik  tarqatuvchi 
hayvonlar,  ekinlarning  zararkunandalari  ham  mavjuddir.  Insonning  bevosita  ta’siri 
natijasida  oxirgi  ikki  yuz  yil  ichida  300  dan  ortiq  sut  emizuvchilar  va  qushlar 
turlari  yo’q  qilingan.  O’rmonlarning  kesilishi,  yerlarning  o’zlashtirilishi,  hayot 
muhitining  ifloslanishi  orqali  inson  katta  miqyosda  hayvonot  dunyosiga  bilvosita 

---

ta’sir  ko’rsatadi.  Yer  yuzidagi  hamma  biologik  turlar  kerakli  va  ular  o’ziga  xos 
ekologik  makonni  egallaydilar. 
Har  qanday  jonzotga  rahmli  va  muruvvatli  bo’lish  savob  amallardan 
hisoblanadi.  Hayvonlarga  azob  berish,  ularni  urishtirish  orqali  ko’ngilochar 
tomoshalar  uyushtirish  islomda  qat’iyan  man  qilinadi.  Hayvonlarni  tor,  qorong’u 
xonalarda  boqish  qoralanadi.  Hayvonlarni  so’yish  faqat  «halol»  yo’l  bilan,  ularga 
ortiqcha  aziyat  yetkazmasdan  amalga  oshirilishi  lozimligi  ta’kidlanadi.  Alloh 
barcha  jonzotlarning  yaratuvchisi  va  ularni  birdek  sevishi  Qur’oni  Karim 
oyatlarida  bayon etilgan: