Ensiklopediyasi

KARTOSHKA
K arto sh ka n in g asl vatani - Ja n u b iy A m e ri­
ka. Uni Ja n u b iy A m e rika n i bosib olgan ispan- 
lar 16-asrda (1565 -yild a ) Y e vro p a g a olib kel- 
ganlar. K artoshka 18-asr boshlarida R ossiya- 
ga ta rq a la d i. Y e v ro p a lik la r bu o 'lk a d a n ta la b
o lin g a n o ltin la r v a b o s h q a q im m a tb a h o
b u y u m la r b ila n b ir g a o ‘s h a d a v r g a c h a
n o m a ’lu m b o 'lg a n a lla q a n d a y o 's im lik tu - 
g u n a k la rin i ham y e lk a n li k e m a la rd a olib kel- 
ganlar. U zoq vaqtgacha uni noyob deb hisob- 
lab, undan ta y yo rlan g a n ta o m la r tansiq ovqat 
s if a t id a
b a d a v la t 
o ila la r d a
z iy o f a t
c h o g 'id a g in a to rtilg a n .
O 'z b e k is to n d a k a r to s h k a 1 9 - a s r n in g
o 'rta la rid a n e kila b o sh la d i. Bu y e rd a ham u 
dastlab yaxshi qabul qilinm adi. Lekin b ug'doy 
b o 'lm a g a n yilla ri, b o sh q a jo y la rd a b o 'lg a n i 
kabi, O 'z b e k is to n d a ham bu b e o r va s e rh o ­
sil o 's im lik a s q o td i. E n d ilik d a k a rto s h k a ja - 
h o n d a eng keng ta rq a lg a n ekin h iso b la n a d i. 
U 130 da n o rtiq m a m la k a td a b ir n e ch a m il­
lion g e k ta r m a y d o n g a e kila d i. K a rto sh ka a n ­
cha to 'yim li o vq a t bo'lishi bilan birga bug'doy, 
m a k k a jo 'x o ri yo ki sh o li sin g a ri a s o s iy e kin - 
la rnin g h a r b irid a n ko 'ra te z ro q hosil beradi 
va u n c h a jo y ta n la m a y d i. U G o lla n d iy a d a
d a m b a la r o rtid a g i d e n g iz s a th id a n p a st jo y ­
larda ham , H im o la y to g 'la rid a g i 4 m ing m e tr­
dan b a la n d ro q so vuq jo y la rd a ham b e m a lo l 
o 's a v e ra d i.
K artoshkadan xilm a-xil ta o m la r va garnirlar 
tayyorlanadi. Uni butunligicha po'sti bilan su v­
da pishirib yoki har xil shaklda to 'g'ra b qovurib 
yeyish m um kin. A yniqsa qo'rda ko'm ib pishiril- 
gani ju d a m azali bo'ladi. K a rto sh ka d a n fa q a t 
ovqat sifatida foydalanilm aydi, u chorva uchun 
to'yim li ozuqa hisoblanadi. S anoatda kartosh­
kadan kraxm al, spirt, b o 'yo q la r olinadi.